Bhutan: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
76. lerroa:
 
[[Fitxategi:Bhutan_(+claims),_administrative_divisions_-_en_-_monochrome.svg|thumb|400px|Bhutango ''dzongkhag'' edo barrutiak.]]
[[Fitxategi:HaaValley.jpg|thumb|300 px300px|alt=right|Haa harana, [[Haa]] barrutia]]
[[Fitxategi:Punakha_Dzong,_Bhutan_02.jpg|thumb|300px|right|Punakha Dzong, [[Punakha]] barrutia]]
{| class="wikitable sortable" style="text-align: center;"
!scope="col"|Izena
233 ⟶ 235 lerroa:
 
== Demografia ==
=== Biztanleria ===
[[Fitxategi:HaaValley.jpg|thumb|300 px|alt=|Haa harana]]
741.700 biztanle zituen 2019an.<ref name="zenbatespen"/> Batez besteko dentsitatea txikia da, 19 biztanle/km<sup>2</sup> ingurukoa. Herrialdearen hegoaldea jendetsuagoa da iparraldea baino. Adineka, honela dago banaturik biztanleria: 0-14 urte bitartekoak %&nbsp;25,3 dira, 15-24 urte bitartekoak %&nbsp;18,4, 25-54 urte bitartekoak %&nbsp;43,7, 55-64 urte bitartekoak %&nbsp;6,1, eta 65 urtetik gorakoak %&nbsp;6,4. Bizi itxaropena 71,1 urtekoa da; 70,1 urtekoa gizonezkoena eta 72,2 urtekoa emakumezkoena (2018ko zenbatespenak). Bhutandarren %&nbsp;35 alfabetatu gabeak dira.<ref name="cia"/>
Bhutandar gehienak (% 62,5) bothiak dira, tibetar jatorrikoak, eta ''dzong'' izeneko monasterio budisten inguruan bizi dira, herrialdearen ekialdean, batez ere. Monasterio horiek lur asko dituzte. Erlijio ofiziala [[budismo]] lamaista da: monasterio asko daude, eta monjeak 6.000 inguru dira. Haur guztiek 11 urtez eskolara joateko eskubidea badute ere (lehen eta bigarren mailako hezkuntza), oso gutxi joaten dira. Bhutandarren erdiak baino gehiago alfabetatu gabeak dira. Oro har, esan daiteke bhutandarrak pobreak direla baina ez zaiela zer janik eta zer jantzirik falta. Herrialdearen hegoaldea jendetsuagoa da. Eskualde horretan bizi dira nepaldar gehienak (gutxiengo etnikoen artean talderik ugariena). Nepaldar askok, hala ere, agintarien diskriminazio gogorra jasan behar dutela-eta, Nepalera ihes egin dute.
 
=== Banaketa etnikoa ===
Erlijioak: budistak (lamaistak), % 69; hinduistak, % 25; musulmanak, % 5.
[[Ngalop]] eta [[Sharchop]] etnietakoak dira biztanleen %&nbsp;50-60, eta [[lhotshampa]] edo nepaldarrak %&nbsp;30 inguru.<ref name="cia"/> Nepaldar askok, agintarien diskriminazio gogorra jasan behar dutela-eta, Nepalera ihes egin dute.
 
=== Hizkuntzak ===
Hizkuntza ofiziala [[dzongkha]] da. [[2005]]an, [[sharchopera]]z mintzatzen zen biztanleriaren %&nbsp;28, dzongkhaz %&nbsp;24, eta lhotshamperaz %&nbsp;22.<ref name="cia"/>
 
=== Erlijioa ===
[[Tibetar budismo]]a da erlijio ofiziala, eta bhutandarren hiru laurdenek jarraitzen dutena; monasterio asko daude, eta monjeak 6.000 inguru dira. [[Hinduista]]k %&nbsp;22 dira (nepaldar jatorrikoak batez ere).<ref name="cia"/>
 
=== Hiri nagusiak ===
[[Thimphu]] (114.551 biztanle 2017an), [[Phuntsholing]] (27.658 biztanle) eta [[Tshongdue]] (11.448 biztanle) dira hiririk handienak.<ref name="zenbatespen"/>
== Ekonomia ==
Biztanleria aktiboaren % 95 inguru nekazaritzan enplegatzen da (laboreak eta abere-hazkuntza). Garagarra, garia, artoa eta patatak ekoizten dituzte terraza eran antolatutako soro ureztatuetan (3.000 metroko altueraraino). Hegoalderago, berriz, Himalaia ertaina izeneko eskualdean, arroza da labore nagusia. Fruituak ere ekoizten dituzte (sagarrak, madariak, aranak), baina esportatzeko, batez ere.