12:11, 17 urtarrila 2020ko berrikusketa aldatu 185.128.168.7 (eztabaida) Sandro Botticeli Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		12:11, 17 urtarrila 2020ko berrikusketa aldatu desegin Ainz Ooal Gown (eztabaida \| ekarpenak) 67 edits t Undid edits by 185.128.168.7 (talk) to last version by 2A01:C50E:E134:C800:2D1E:1138:6B13:D42C Etiketak: Desegin SWViewer [1.3] Hurrengo ezberdintasuna →
4. lerroa: }} '''Alessandro di Mariano di Vanni Filipepi''', '''Sandro Botticelli''' bezala ezaguna ([[Florentzia]], [[Florentziako Errepublika]], [[1445]]eko [[martxoaren 1]]a – Florentzia, Florentziako Errepublika, [[1510]]eko [[maiatzaren 17]]a) [[Pizkundea\|Pizkundeko]] [[Quattrocento]]ko [[italia]]r margolaria izan zen, [[Florentziako eskola]]koa. ~~IRUZKINA~~ Nahiz eta Boticelliren ospea [[XIX. mendea]]ren amaierara arte baino ez zen berreskuratu, gaur egun, ''[[Udaberria (Botticelli)\|Udaberria]]'' edo ''[[Venusen jaiotza]]'', besteak beste, margolanei esker bere marraren dohaina goraipatzen da, bere lanak Florentziako artelanen artean ezagunenetakoak izanik. ~~Fitxa Teknikoa~~ == Bizitza eta obra == Hau da iruzkina egiteko erabili dudan artelana, Venusen jaiotza deiturikoa. Margolan hau Florentzian egin zen, 1485 urtean, hau da, XV mendean eta Quattrocentoko pinturaren barruan kokatzen da. Venusen jaiotzaren autorea Sandro Botticelli da eta Italiako artistarik handienetariko bat izan zen garai batean. Orain, artelan hau Uffizi Gallery museoan aurkitu dezakegu. [[Florentzia]]n lan egin zuen beti, [[Erroma]]ra egindako bidaia batean izan ezik; bidaia hartan ''"Moisesen bistona"'' margotu zuen [[Kapera Sixtinoa]]n, bere garaiko maisu famatuenekin batera. Botticellik harreman estua izan zuen [[Medici]]tarrekin; ''Medici zirkulua'' deitu zuteneko margolari gogokoena izan zen, eta [[Lorentzo Medici]]rentzat margotu zituen bere lan profano ospetsuenak (''"Udaberria"'' , ''"Venusen jaiotza"''). Baina [[XV. mendea]]ren bukaeran Florentzian gertatu ziren gatazkek biziki asaldatu zuten margolaria. Hala, Lorenzo hil zenean ([[1492]]) eta haren seme Piero egotzi ([[1494]]), erabat desegin zen Botticelli maisu gogokoentzat hartu zuen mundu hura. Sandro Botticelli Florentzian jaio zen, 1445 urtean eta 1510 urtean hil zen Florentzian. Sandro Botticelli hainbat margo ospetsu egin zituen eta Kapera Sixtinoan margolari bezala lan egin zuen bere garaiko margolari famatuekin batera. Botticelli, bere bizitzan nagusi asko izan zituen. Haien artean Lorentzo Medici zen berarekin harreman estuena izan zuena, eta berarentzako egin zituen bere lan ospetsuenak (“Udaberria” , “Venusen Jaiotza”). Lehen lanak [[Fra Filippo Lippi]]ren eraginpean egin zituen: ''"Madonna Haurrarekin"'' asko egin zituen, Lippiren ereduari jarraituz. Nolanahi ere, Botticellirenak askoz arinagoak, finagoak eta bigunagoak dira. Ondorengoak dira Botticelliren lan nagusiak, ''"Udaberria"'' (1478 ing., [[Uffizi Galeria]]) eta ''"Venusen jaiotza"'' (1484 ing., Uffizi galeria). ''"Udaberria"'' margolanean antzinako mitoaren interpretazio guztiz harrigarria egiten du Botticellik. Mundu klasikoaren ikusmoldeak ez du zerikusirik berrogeita hamar urte lehenago [[Pizkundea\|Berpizkundeko]] ''gurasoek'' zutenarekin: haientzat bazen gizadi berri bat, harmoniazko perspektiba batetik ikusia, eta, antzinako eraikinak aztertuz eta neurtuz, haren legeak bilatu nahi zituzten. Botticelliren unibertso klasikoa, aldiz, berriz oroitzapen nostalgikoa da, ihesbide bat. Botticelliren estilo horrek ''"Venusen jaiotza"'' lanarekin jo zuen gorena, ile horailean gauzatzen dena bereziki. Artista honen ezaugarrien buruz asko hitz egin ahal da, adibidez, bere margoak oso konplexuak ziren, kasu honetan gai nagusia erdian dago eta lerro diagonalak erabiltzen ditu marrazteko orduan. Artelanak tenperazko pinturekin margotzen zituen linozko lienzoen gainean, hau da, ohol gaineko tenplea erabiltzen zuen. Templea garai horretan margo teknika erabiliena zen, hala ere, oso zaila zen teknika hau erabiltzea, izan ere, tenpera oso azkar lehortzen zen. Pintura honen disolbatzaile bezala normalean ura erabiltzen zen eta beste osagarri garrantzitsuena gantza zen, nagusiki arrautzarena edo animali batena erabiltzen zen. Botticelli ezin zen aurrerago joan krisian sartzearen arrisku gabe. Eta krisia gertatu egin zen. Izan ere, jende gehienak ez zituen ulertu Botticelliren obra handiak. [[1494]]an, [[Girolamo Savonarola]], erlijio erreformaren bultzatzaile sutsua, obra horien kontra hasi zen predikatzen, eta Florentziako hiria gobernatzen zuen zirkuluaren ''paganismoaren gurtzaren'' kontra. Botticelli bera Savonarolaren jarraitzaile egin zen, eta esaten da bere koadro ''pagano'' asko erre zuela. Azken obrak, ''"Jaiotza mistikoa"'' (1501, [[National Gallery]], [[Londres]]) eta ''"Santa Zenobiaren bizitzako eszenak"'' (1500-05 ing., museo askotan) adibidez, aurrekoen oso bestelakoak gertatzen dira, kolorearen intentsitate eta gogortasunean, eta orobat margolanen helburu moralizatzailean. Ikonografiari erreparatzen badiogu, argi ikusten da gaia mitologikoa dela, pertsonaiek hegan egiten dute eta. Eszena honetan hainbat pertsonai irudikatzen dira, erdian emakume bat dago biluzik eta aldeetan beste hiru pertsonai, ematen duenez erdiko emakumea estali nahi dute. Alboetan dauden pertsonaien artean, ezkerrean bi daude eta batek heganez bestea eramaten du, aldiz, eskuinean emakume bat dago. Kuadroaren formak behatzerako orduan, pertsonaiak duten jarrera nagusiki irekia da, albokoek hegan egiten daudenez besoak gorputzetik aldendutak dituzte, hala ere, erdiko neska forma itxiak ditu. Bukatzeko, Botticellik egin zituen beste artelan famatuei buruz hitz egingo dut. Artista honek egin zuen beste artelan famatu bat “Udaberria” da, koadro honetan oihan bat agertzen da eta hainbat pertsonai mitologiko daude. Udaberria 1480 urtean sortu zen eta Venusen jaiotzaren antzera tenperazko margoekin ohol gainean margotu zen. Botticellik bere garaikideengan izan zuen eragina ez zen bere lanak merezi zuenaren parekoa gertatu. [[Filippino Lippi]] ikasle gazteak bakarrik ulertu zuen Botticelliren estilo aristokratiko eta zaila. Era berean, ez zituen batere erakarri [[XVI. mendea\|XVI. mende]] hasierako margolariak, [[Leonardo da Vinci]]k, [[Michelangelo]] eta [[Rafael]]ek Florentzian abiarazitako manera ''berrietan'' interesatuak ordurako. Artelan hau historiaren zehar arrakasta handia izan du, batez ere Italian Botticelli han bizitzen zelako, zehazki Florentzian. Gainera, artelan hau ospea handitzen jarraitzen du, izan ere, orain Uffizi Galerian dago eta milaka pertsonak ikusten dute. Hori bai, pinturaren izenburua “Venusen Jaiotza” da baina ez da oso zehatza, jaiotza bat ez delako irudikatzen, hondartza batera iristen den emakume bat baizik. Bukatzeko, garrantzitsua da aipatzea artelan honek historian utzi duen marka. Batez ere, Italian margotzeko modua Botticelliren estiloa pixka bat hartu zuen. Horregatik, quattrocentoko pinturaren adibide bat hartzen denean Botticeliren margo bat erabiltzen da gehienetan. Botticelli Medicitarren gizarte minoritarioari lotutako humanismo aristokratikoaren arte figuratiboetako interpretea izan zen, [[Domenico Ghirlandaio\|Guirlandaioren]] arte burgesari eta [[Piero di Cosimo]]ren errealismo fantastikoari kontrajarriko zitzaion idealismo poetikoaren aitzindari. Luzaroan ahaztua egon ondoren, [[XIX. mendea]]ren amaieran berraurkitu zuten. Orduan sorrarazi zuen, britainiar artistengan bereziki, margolari [[prerrafaelismo\|prerrafaelista]] eta [[Art Nouveau]]koengan, izugarrizko miresmena. == Irudi galeria ==

Sandro Botticelli: berrikuspenen arteko aldeak