Gedanken über die Nachahmung der griechischen Werke in der Malerei und Bildhauerkunst: berrikuspenen arteko aldeak

Winckelmannek liburuaren hasieran "gustu ona"-ren delakoaren inguruan hitz egiten du, honen sorrera eta esentzia Grezian kokatuz, inguruko gizarteetan sorturiko artearen hazia bertara iritsi eta Grezian loratu zela esaten dubaitu. Horregatik, imitaezinaimitaezintasuna eta artearen alorrean hoberenak izateko aukera bakarra Greziarren artea imitatzearekin lotzen zela adierazten du. Imitazio honetan, garaiko artistarik hoberentzat aipatzen ditu [[Rafael]] eta [[Michelangelo]], besteak beste. Arte Grekoa imitatzearen zergatia edertasuna ulertzeko zuten ikuspuntuari lotuta dago.

Greziarrentzako edertasuna (Wincklemannentzako ideala), naturaren imitazioaz haratago doan edertasunaren kontzeptua zen. Izan ere arte greziarrakgreziarra ez duda naturan zuzenean ikusten den edertasuna zuzenean imitatzeaimitatze lortzensaiatzen, izan ere edertasunaren ideia bera islatzea lortzen dute, naturatik at kokatzen dena, ideia [[Metafisika|metafisikoa]]. Lehen aipaturiko garaiko artista "modernoek" egin behar zuten imitazioaimitazioak ez zenzuen soilik obren kopia arrunt bat izan behar.

=== Kopia eta imitazioa ===
Winckelmannek kopia eta imitazioaren kontzeptuak bereizten ditu, liburuan bertan. Alde batetik "Kopia" kontzeptua dugu, zeinak obra originalekiko egiten den alderaketa edo urreratze estetiko materialari egiten diodion erreferentzia. Bestetik "Imitazio" kontzeptua, garaiko mundua ikusteko era eta begirada estetikoaren islatzat ulertzen zuen, kopiaz haratago.

Testuan zehar greziarren edertasunaren kontzeptu ideala imitagarria dela defendatzeko ondorengo elementuetan oinarritzen da: gorputzaren kultua, drapeatua, ingurua (contorno)edo ingerada, soiltasuna eta handitasuna eta unibertsaltasuna, azken hiru hauek ''[[Lakoon eta bere semeak|"Laocoonte]]<nowiki/>ren"'' ereduaren baitan garatzen ditu.

Antzinatean aurkitu daitekeen ezaugarri adierazgarrientariko bat da [[Giza anatomia|gorputzaren]] inguruan eginiko kultua. Winckelmannek hori argi azpimarratzen du bere lanean. Hori adierazteko aintzinateko artistek eta bere garaikoek zituzten ereduen arteko konparaketa egiten du, aintzinatekoen ereduak goraipatuz. Greziako artistek beraien lanetarako adibideak errealitatetik ateratzen zituztela aipatzen du, horretarako gimnasio zein [[Olinpiar Jokoak|Olinpiar joko]]<nowiki/>etako kirolarien gorputzei erreparatzen zietela esaten du. Eredu naturalak baliatuzko dituztenez, postura, silueta zein giharren posizioak nolakoak izan behar ziren ulertuko zituzten eta kontzeptu horiek "ulertzean" egongo zen Winckelmanen garaiko artisten eta aintzinateko artisten artean egongo zen bereizketarik edo desberdintasunik handiena. Izan ere, lehen esan bezala, Winckelmanek ez du imitazioaren gakoa soilik eredu materialen kopiaketan jartzen, greziar artistek zuten mundua ulertu eta imitatzeko era idealizatuan baizik. Hori dela eta, Raffaello eta Michelangelo bezalako artista "moderno"ei, ikuspegi hura bere osotasunean lortze eza egozten die; ez baitute greziar garaiko natura eta eredu zuzenen erreferentziarik, soilik postura artifizialetan kokatutako modeloak.

Gorputzaren kultuak emaniko eredu prefektuezperfektuez gain, naturaren espiritualizazioa egingo dute, hau da natura ulertzearen bitartez lortuko zuten perfekzioa aintzinateko artisteketaartistek eta ez honen imitazio soilarekin (lehen aipatu modura). Honela, [[Plotino|Plotinok]] esan zuenarekin lotulot dezakegu Winckelmannen ideia hau, non eskultura batek perfekzioa lortuko duen, eskultura horrek adierazi nahi duen ideia zerutiar idealizatutik ahalik eta gertuen kokatzen denean. Horrela naturazgaindiko forma erabiliko dute gizakiak zein jainkoak irudikatzeko ere. Gorputz perfektu horiek lortzeko erregela bat zegoela dio, izan ere, natura ez da izango gorputz hain perfektuak sortzeko gai, ondorioz, irudikaturiko eskultura horiek errealitatearekiko gertu egon behar dute, baina, aldi berean, ahalik eta ederren eta perfektuen irudikatu. Erregela hori aplikatzeko modua arrazoimenean oinarritzen zela adierazten du, horren adibide [[Praxiteles]]<nowiki/>en [[Knidoko afrodita]] jarriz.

Gorputza, haren imitazioa eta ideal perfektuen arteko lotura egokia egiteko Winckelmannek, Inguruak edo kanpo diseinuak izugarrizko garrantzia duela dio; nolabait ideia guztiak bateratuko dituelarik inguruak, hau da, idealaren eta naturalaren arteko batasuna bultzatuko du. Batasun hori Michelangelok soilik lortukolortzen duelazuela aipatzen du, baina soilik irudikapen gihartsuetan.

[[Drapeatu|Drapeatua]], aintzinatean ohial bustien teknikaren bitartez gorputzak era sotil batean estaltzeko moduari deitzen zaio. Honen bitartez aintzinateko artistek gorputzak estaliak baina era berean esplizituki agerian adieraztea lortzen zuten. Ohial bustien teknika, estalki heze eta estuen erabilerari deitzen zaio, zeinak gorputzera ongi egokitukoegokitzen ziren.

Greziarrek drapeatuarekin lortzen dutenazutena ordea artista garaikideek soinekusoineko edo jantzien superposizioaren bitartez lortukolortzen dutezuten, jantzi horiek gainera oso pisutzuakpisutsuak izangoizaten direlarikzirelarik. Hori medio ezin izangoizaten dituztezituzte pliegeaktolesdurak sortu, baina gorputzaren berri berdin-berdin emangoematen dutelazutela esaten du.

Winckelmannen arabera, antzinateko artearen imitazioan, edertasunaren imitazioa eta transmisioa dago, hau da, mezu garrantzitsuena edertasuna da;. bainaHala ere, edertasunak, bere zentzu klasikoan, [[Platon]] eta [[Plotino|Plotinoren]] arabera zehazki, ontasuna dakar barnean. Honela, hemen agertzen da antzinate klasikoak plazaratutako mezua,: ederra dena transmititu behar da, ona delako. Beraz, ederra, ona den ideia hori helarazteko modua bilatzen du Winckelmannek, horregatik baieztatzen du arte greziarrak "sinpletasun duina" eta "handitasun lasaia" duela, eta hori imitatu behar dela. Azken finean, mezua hobeto helarazi ahal izateko eskulturaren formak sinplea izan behar du mezua argia izateko.

Hortaz, ez du ezer ezkutatu behar. Baina, era berean, mezuaren definizio formala, hau da, gauzapen materiala, duintasunez erakutsi behar da. Garaian duintasunaren ideia honi estuki loturiko balore arautu batzuk jarraitu behar ziren, ''“decorus”'' deiturikoak, eta gizartean arau horiek jarraitu behar zirenez, artean gauza berdina egin behar zen, artea eredugarria eta hezigarria baitzen. Era berean, ordea, transmititu nahi zen mezu edo ideia horrek handitsua izan behar zuen, unibertsala, baina modu lasai batean agertu behar zen irudikatuta, gehiegikeriak alde batera utziz, ''"decorusa"'' jarraituz. Hau da, "handitasun lasaia" izan behar zuen. Baieztapen hori azaltzeko Laocoontearen eskultura, itxasoarekin alderatzen du. Itsasoak gainazalean ekaitza irudika dezake, olatuek eta ur uhin bortitzek eragindako geruza adieraziz; barnean ordea, hondoan, dena dago lasai eta bare. Laocoontek berdina adierazten du, gorputz tentsotinkatu eta bihurrituek sufrimendua, ezinegona adierazten dute, handitasunez; aurpegien espresioek ordea ez dute ohiurik egiten, hasperen egiten dute, sufrimendua jasanez zoratu gabe, eskulturaren arima duin eta sinplea adieraziz.