Unibertsoa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
→Etimologia: +edukiak |
|||
17. lerroa:
== Etimologia ==
Unibertso hitza antzinako frantseseko ''univers''-etik dator, zeina [[latin]]eko ''unus'' («bakarra») eta ''versus'' («buelta») erroetatik eratorria den. Latinezko hitza [[Zizeron]]ek jada erabili zuen gaur egungo hitzaren zentzu berean<ref>{{Erreferentzia|izena=Andrews, E. A. (Ethan Allen),|abizena=1787-1858.|izenburua=A Latin dictionary founded on Andrews' edition of Freund's Latin dictionary.|argitaletxea=Clarendon Press|data=1980|url=https://www.worldcat.org/oclc/7350905|edizioa=Rev., enl., and in great part rewritten|isbn=0198642016}}</ref>. Batzuetan sinonimo gisa erabiltzen da antzinako Grezierazko '''''kosmos''''' hitza ({{lang-grc|ὁ κόσμος}}); ildo honetatik, Unibertsoa ikertzen duen zientziari [[kosmologia]] deitzen zaio<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Kosmologia - ZT Hiztegia - Artikuluak|hizkuntza=eu|url=http://zthiztegiberria.elhuyar.org/artikuluak/Kosmologia|sartze-data=2017-12-02}}</ref>.
[[Sabin Arana|Sabino Arana Goirik]] '''gaudi''' [[Neologia|neologismoaren]] bidez izendatu zuen unibertsoa, garai hartako garbizaletasunari erantzunez. Izen hori, dirudienez, ''gau-'' errotik eratorri zuen (''gauza'' hitzaren errotzat hartzen zuen Aranak) eta -di atzizki ezaguna gehitu zion.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=gaudi|hizkuntza=en-US|url=http://euskaljakintza.com/gaurkohitza/gaudi|aldizkaria=Gaurko hitza|sartze-data=2020-01-03}}</ref> [[Euskaltzaindia|Euskaltzaindiaren]] [[Hiztegi Batua|hiztegian]] eta beste hainbatetan ageri da.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=gaudi - OEH - Orotariko Euskal Hiztegia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=sarreraIkusi&Itemid=413&lang=eu&id=155368|aldizkaria=www.euskaltzaindia.eus|sartze-data=2020-01-03}}</ref>
== Kronologia eta Big Banga ==
| |||