Francesc Macià: berrikuspenen arteko aldeak

'''Francesc Macià i Llussà''' ([[Vilanova i la Geltrú]], [[Katalunia]], [[1859]]ko [[irailaren 21]]a - [[Bartzelona]], [[1933]]ko [[abenduaren 25]]a) ideologia errepublikarra eta independentista zuen politikari eta militar katalandarra izan zen. Kataluniako Generalitateko 122. ''president''a (lehendakaria) eta [[Estat Català|Estat Catalá]] (Estatu Katalandarra) eta [[Kataluniako Ezker Errepublikarra|Esquerra Republicana de Catalunya]] (Kataluniako Ezker Errepublikarra) alderdi politikoen sortzailetako bat. Azken horretan Lluís Companys i Jover-rek ordezkatu zuen. Bere bizitzarenBizitzaren amaieran "L'Avi" ("Aitona") ezizenez ezaguna zen herri xehearen artean.

Hamabost urterekin Espainiako armadarenArmadaren Guadalajarako Ingenieri Militarren Akademian sartu zen. Handik sei hilabetera hezkuntza ikastaroa bukatu eta Madrilgo telegrafia sailera bidali zuten teniente. Sevillara ere bidali zuten kapitain mailarekin, eta gero [[Lleida]]ra; berttan koronel mailara iritsi zen.

Halere, armada espainiletikespainiarretik atera beharrean suertatu zen, 1905an '[[La Veu de Catalunya]]'' ("Katalunia Zaharra")'' aldizkariari ofizial espainiar batzuek egindako erasoa gaitzetsi ostean. (AldizkariaIzan ere, aldizkaria moldatzen zen inprimategia erasotu zuten, han Katalunian zeuden espainiar ofizialei buruzko karikatura bat marraztu baitzuten eta espainiar ofizialek iseka moduan hartu zuten. Militar hauen erasoaren aurkako neurriak hartu beharrean, arrazoi eman zitzaien eta karikaturaren egileak epaitegi militar batek epaitu zituen)zituzten.''

Moskura joan zen bertako agintari komunisten laguntza bila, baina bidaia porrota izan zen; hortaz, bere indarrekin jokatzea besterik ez zuen izan eta barneraldi militar bat antolatu zuen Kataluniaruntz. 1922an [[Estat Català]] (Estatu Katalandarra) alderdi politikoa sortu zuen, 1931n [[Kataluniako Ezker Errepublikarra|Esquerra Republicana de Catalunya]] (Kataluniako Ezker Errepublikarra) alderdiarekin batuko zena, barnean autonomia bat gozatuaz. 1926an [[Estat Català]]k [[Prats-de-Mollo-la-Preste|Prats de Mollóko]] Konplotarenkonplot saiakera egin zuen [[Primo de Riveraren diktadura]]ren aurka, [[Prats-de-Mollo-la-Preste]]tik («Prats de Mollóko Konplota» zeritzonaderitzona), [[Frantzia]]n. Saiakera hau [[Frantziako Jendarmeria|Frantziako Gendarmeri Nazionalak]] galerazigalarazi zuen, baina [[Katalunia]]n ospe handia irabazteko aukera zoragarria eman zion. Konplota erabat galerazitaeragotzita, [[Francesc Macià]] atxilotuaatxilotu eta Belgikara atzerriratuaatzerriratu izan zenzuten. Bruselan zenbait hilabetez bizi ondoren, Argentinan klandestinoki sartu zen,eta hanbertan urte erdi bat baino gehiagozgehiago bizitueman zelarikzuen. Habanan [[Partido Separatista Revolucionario de Cataluña]] edo [[Kataluniako Alderdi Iraultzaile Separatista]] sortu zuen,eta bereharen presidenteapresidente izan zelarikzen. etaOrduan, lehendabizikoz Katalandar Errepublika bat hedatzeko aukera bat aztertu zuen (1928ko irailairail-urria). Primo de Rivera jeneralaren erorketa ondoren (19301930eko urtarrila), azkenik, Macià Kataluniara itzultzenitzuli dazen 1931ko otsailaren 22an, hain zuzen. Ostean, Espainiar Gorteetako diputatu aukeratzenaukeratu dutezuten 1931n eta 1933an.

[[1931|1931an,]]an bere alderdiari gehiengoa eman zioten hauteskundeen ondoren, ''[[Kataluniako Ezker Errepublikarra|Esquerra Republicana de Catalunya]]''k alderdiari gehiengoa eman zioten hauteskundeak egin ondoren,, Macià-k Katalandar Errepublika aldarrikatu zuen Kataluniako Generalitateko Jauregitik. AurreragoGeroago, Espainia estatu federal bat bihurtzeko proiektuak porrot egin ondoren, Kataluniarako Autonomi Estatutu bat onartzeraonartu behartua ikusi zenzuen. [[Lluís Companys]]k ordezkatukoordezkatu zuen bere karguan.