Burokrazia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
'''Burokrazia''' eraginkortasunik eza eta moteltasuna dakarren administrazioaren[[administrazio]]aren funtzionamendu -modua da, erabaki-ahalmenik gabeko hierarki maila anitz izatea ezaugarri duena<ref>[http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia1.asp?sarrera=burokrazia Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa]</ref>. Kontrakoa [[adhokrazia]] da.
{{wikitu}}
 
Burokraziak, normalean, [[politika]] sortzea baino politika aldarrikatzen du. Legeak[[Lege]]ak, politikak[[politika]]k eta aginduak buruzagiek sortzen badituzten ere, burokraziak inplementatzen du. Horrela, praktikan, politika baten interpretazio eta betearazpenak eragin informala sortu dezake. Burokrazia buruzagien zuzendaritzapean dago, [[botere betearazle]] edo [[administrazio-kontseiluakontseilu]]a izanda. Era berean hauek [[hautesle]] edo akziodunen[[akzio]]dunen aurrean erantzuleak dira, baina hauek erakundearekin harremanak dituztenean ez dute buruzagiekin izan baizik eta burokratekin.
AURKIBIDEA
 
2.-== Etimologia ==
1.- Zer da burokrazia?
2.- Etimologia
3.- Jatorria eta terminoaren eboluzioa
4.- Burokraziaren Pertzepzioa
5.- Adibide praktikoak
6.- Kritikak
 
1.- Zer da Burokrazia?
 
Burokrazia eraginkortasunik eza eta moteltasuna dakarren administrazioaren funtzionamendu modua da, erabaki-ahalmenik gabeko hierarki maila anitz izatea ezaugarri duena. Kontrakoa adhokrazia da.
Burokraziak, normalean, politika sortzea baino politika aldarrikatzen du. Legeak, politikak eta aginduak buruzagiek sortzen badituzten ere, burokraziak inplementatzen du. Horrela, praktikan, politika baten interpretazio eta betearazpenak eragin informala sortu dezake. Burokrazia buruzagien zuzendaritzapean dago, botere betearazle edo administrazio-kontseilua izanda. Era berean hauek hautesle edo akziodunen aurrean erantzuleak dira, baina hauek erakundearekin harremanak dituztenean ez dute buruzagiekin izan baizik eta burokratekin.
 
 
2. Etimologia
 
Burokrazia hitza frantseseko “bureaucratie” hitzetik dator. “Bureau”-k idazmahi edo bulego esan nahi du[1]. Bestalde, “cratie” atzizkiak jatorri grekoa du (-krátos) eta boterea edo gobernua adierazten du. Beraz, burokrata bat idazmahai baten atzean boterea duen norbait bezala definitzen da.
24 ⟶ 11 lerroa:
Krátos hitz grekoa, berriz, jatorri indoeuroparra duen “kar-” erroarekin lotzen da eta honek gogor esan nahi du.
 
3.-== Jatorria eta terminoaren eboluzioa ==
 
3.Jatorria eta terminoaren eboluzioa
 
Burokrazia terminoa Max Weber ekonomialariaren lanetan aurki dezakegu, Burokraziaren Teorian enpresak nola antolatzen diren aztertzen duen teorian. Weberrek burokrazia antolaketa bat bezala definitu zuen, arauen eta normalizatutako prozedura batean oinarrituta. Weberren teoriak zazpi oinarri ditu:
*Arauen formalizazioa
 
*Lanaren zatiketa
Arauen formalizazioa
*Hierarkia
Lanaren zatiketa
*Inpertsonaltasuna
Hierarkia
*Lehia teknikoa
Inpertsonaltasuna
*Propietateen banaketa
Lehia teknikoa
*Funtzionario bakoitzaren aurreikustea
Propietateen banaketa
Funtzionario bakoitzaren aurreikustea
 
Giza antolakuntzarako modu bat da burokrazia; arrazionaltasunean, baliabideen egokitzapena helburuak lortzeko eta helburuak bilatzeko eraginkortasunean oinarritzen dena.
 
Gaur egun burokrazia mota ezberdinak daude:
-*Burokrazia administratiboa: Hiritar guztien berdintasuna lortzeko asmoa dauka
-*Burokrazia profesionala: Enpresetan edo lana era deszentralizatuan egiten duten erakundeetan aurkitzen da
-*Burokrazia sindikala: Langileen eskubideak babesten dituzten organismoetan aurkitzen da.
-*Burokrazia Weberianoa: Max Weber sortu zuena.
-*Burokrazia Marxista: Karl Marx ekonomialariaren ikuspuntutik sortzen da.
 
4.-== Burokraziaren Pertzepzioapertzepzioa ==
-Burokrazia administratiboa: Hiritar guztien berdintasuna lortzeko asmoa dauka
-Burokrazia profesionala: Enpresetan edo lana era deszentralizatuan egiten duten erakundeetan aurkitzen da
-Burokrazia sindikala: Langileen eskubideak babesten dituzten organismoetan aurkitzen da.
-Burokrazia Weberianoa: Max Weber sortu zuena.
-Burokrazia Marxista: Karl Marx ekonomialariaren ikuspuntutik sortzen da.
 
 
4.- Burokraziaren Pertzepzioa
 
Burokraziaren gaia oso anitza da, hau, XX. mendeko gairik ikertuenetarikoa izan da izan duen influentziagatik. Hainbat ikuspuntu desberdin daude burokraziaren pertzepzio teorikoei buruz.
58 ⟶ 41 lerroa:
Burokraziak sektore askori on egin die eta beste batzuei eragin die, politika, gizartea eta ekonomiaren ikuspuntutik, teorizatzaile askoren ikasgaia izan da, soziologo, politologo eta historialari askorenak, hauek Estatua nola doan ikasi dute, Weberren hitzetan dominazio tresna bezala kontrolatzen zaituena da. Marx, Guy Peters, Alain Touraine, Oscar Oszlak, Michel, Hegel teoriko bakoitzak interesatu da gai konkretu batean kontuan hartzen bere jatorria, eraketa eta ikerketa, enfasia egiten soziologikoan, ekonomikoan, kulturalean eta administratiboan, politikoan amaitzeko.
 
5.-== Burokraziaren adibide praktikoak ==
 
Burokraziaren eguneroko adibideen artean aurkitu dezakegu ospitaleena, eskolena, elizena, edo enpresena, bai publikoetan bai pribatuetan. Adibidez, ospitale batean zuzendaria da antolamendu orokorrari buruz erabakiak hartu behar dituena. Mediku edo erizain buru bakoitzak beraien departamentuan hartzen dituzte erabakiak ospitale zuzendaria eman dien baliabideekin (material erabilera -oheak, operazio-gelak…kontsulta orduak, etab.). Mediku edo erizain bakoitzak beraien departamentuan hartzen dituzte erabakiak daukaten baliabideen arabera. Funtzionario hauek (medikuak, erizainak, etab.) kontratatuak izan dira, igo dira eta kanporatuak izango beraien lanarekiko funtzionamenduaren arabera, eta ez jatorrak direlako edo zuzendariaren lagunak direlako. Hau da, bai mediku bat bai erizain bat lortuko dute beraien lan postua beraien lan prestaketaren arabera.
 
Beste adibide bat auzitegiak dira: justizia-administrazioan asko nabaritzen da burokrazia, delituen salaketa edo defentsa prozesu propioetan espedienteak pasa behar dira hainbat departamentutik. Horregatik prozesua maiz asko luzatzen da.
5.- Burokraziaren adibide praktikoak
 
4.-== Burokraziaren Pertzepzioakritikak ==
Burokraziaren eguneroko adibideen artean aurkitu dezakegu ospitaleena, eskolena, elizena, edo enpresena, bai publikoetan bai pribatuetan. Adibidez, ospitale batean zuzendaria da antolamendu orokorrari buruz erabakiak hartu behar dituena. Mediku edo erizain buru bakoitzak beraien departamentuan hartzen dituzte erabakiak ospitale zuzendaria eman dien baliabideekin (material erabilera -oheak, operazio-gelak…kontsulta orduak, etab.). Mediku edo erizain bakoitzak beraien departamentuan hartzen dituzte erabakiak daukaten baliabideen arabera. Funtzionario hauek (medikuak, erizainak, etab.) kontratatuak izan dira, igo dira eta kanporatuak izango beraien lanarekiko funtzionamenduaren arabera, eta ez jatorrak direlako edo zuzendariaren lagunak direlako. Hau da, bai mediku bat bai erizain bat lortuko dute beraien lan postua beraien lan prestaketaren arabera.
 
Beste adibide bat auzitegiak dira: justizia-administrazioan asko nabaritzen da burokrazia, delituen salaketa edo defentsa prozesu propioetan espedienteak pasa behar dira hainbat departamentutik. Horregatik prozesua maiz asko luzatzen da.
 
 
 
BUROKRAZIAREN KRITIKAK
 
Historian zehar, sistema burokratikoak hainbat kritika jaso ditu, egile askok burokrazia estatuaren beste erreminta bat baino gehiago ez dela interpretatu dutelako.
78 ⟶ 57 lerroa:
Banakuntzaren arazoa, hau da, partaide bakoitzari nola konpentsatu sisteman egindako ekarpen produktiboagatik.
 
== Erreferentziak ==
Etimologia:
{{Erreferentzia zerrenda}}
 
== Kanpo estekak ==
*http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia1.asp?sarrera=burokrazia
*https://www.clubensayos.com/Historia/El-origen-de-la-burocracia/2127353.html
*https://revistas.ufpr.br/letras/article/view/19320/12605 http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?single=1&basename=%5Cdata%5Cie%5Cpokorny&text_recno=847&root=config
*http://bibliotecadigital.univalle.edu.co/bitstream/10893/3834/4/CB-0449511.pdf
*https://mises.org/es/library/el-problema-de-la-burocracia: Andras Hegedus
*https://kmarx.wordpress.com/2017/03/06/burocracia-y-teoria-marxista-del-estado/
*https://www.monografias.com/trabajos12/burocra/burocra.shtml
{{autoritate kontrola}}
 
[[Kategoria:Soziologia]]
http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia1.asp?sarrera=burokrazia
https://www.clubensayos.com/Historia/El-origen-de-la-burocracia/2127353.html
https://revistas.ufpr.br/letras/article/view/19320/12605 http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?single=1&basename=%5Cdata%5Cie%5Cpokorny&text_recno=847&root=config
http://bibliotecadigital.univalle.edu.co/bitstream/10893/3834/4/CB-0449511.pdf
https://mises.org/es/library/el-problema-de-la-burocracia: Andras Hegedus
https://kmarx.wordpress.com/2017/03/06/burocracia-y-teoria-marxista-del-estado/
https://www.monografias.com/trabajos12/burocra/burocra.shtml