Rochdaleko Aitzindariak: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
67. lerroa:
[[Fitxategi:1 Z ZjOpYV4iiy7ik3JM0Lvw.jpg|thumb|Diskriminaziorik gabe]]
Rochdale Printzipioetako lehenengoak dio kooperatiba-elkarteek [[bazkide]] irekia eta [[Borondatezko gizarte aurreikuspeneko erakunde|borondatezkoa]] izatea. ICAren Kooperatiben [[Identitate nabarmen|Identitatea]]<nowiki/>ri buruzko adierazpenaren arabera, "Kooperatibak borondatezko erakundeak dira, beren zerbitzuak erabili ahal izateko eta bazkideen erantzukizunak onartzeko prest dauden pertsona guztiei irekiak, sexu, gizarte, arraza, politika edo erlijio bereizkeria edo [[diskriminazio]]<nowiki/>rik gabe. "
'''• Anti.diskriminatzailea'''
Sozialki diskriminatzea pertsonen arteko bereizketa egitea da, [[Gizarte klase|gizarte klasea]] edo kategoria oinarri hartuta. Gizarte-bereizkeriaren adibideen artean, [[arraza]], [[Erlijio|erlijio,]] [[sexu]], [[orientazio sexual]], [[Ezintasunezko aldi|ezintasun]] eta [[etnia]] diskriminazioa daude. Rochdaleko lehen printzipioa betetzeko, kooperatiba-elkarteak ez lioke eragotzi beharko, parte hartzeko prest dagoen inori, arrazoi hauetakoren bategatik. Hala ere, horrek ez du debekatzen kooperatibak bazkide izateko oinarri arrazoizko eta garrantzitsuak diren [[Arau sozial|arau]]<nowiki/>ak ezartzea, esate baterako, [[Eremu (argipena)|eremu]] geografiko jakin baten bizi, edo bazkide izateko [[Sarrera-irteerako unitate|sarrera]]-[[Kuota (argipena)|kuota]] ordaintzea, beti ere irizpideak betetzen dituzten pertsona guztiek aukeratu ahal izango badute.
'''• Motibazioak eta sariak'''
Kooperatiben borondatezko izaera kontuan hartuta, kideek parte hartzeko arrazoiak behar dituzte. Pertsona bakoitzaren motibazioak bakarrak izango dira eta kooperatiba batetik bestera aldatu egingo dira, baina askotan honako hau konbinatuko dira:
=== Bazkideen kontrol demokratikoa ===▼
▲• Bizi kalitatea. Komunitateari kooperatiba baten bidez zerbitzatzea, zerbitzua egiteak norberaren bizitza hobetzen duelako da, agian, boluntariotzarako motibazio garrantzitsuena. Jendea beste pertsona batzuekin izateak lortzen dituen onurak barneratuko lirateke, aktibo egoteaz gain, batez ere bizitzako beste arloetan bezain argi ez dagoen gizartean dugun balioa.
Rochdaleko bigarren Printzipioak dio kooperatiba-sozietateek kideen kontrol demokratikoa izan behar dutela. ICAk Kooperatiba Identitateari buruzko adierazpenaren arabera, "Kooperatibak kideek kontrolatutako erakunde demokratikoak dira, aktiboki parte hartzen dutenak beren politikak ezartzen eta erabakiak hartzen. Hautatutako ordezkari gisa gizonezkoek eta emakumezkoek erantzukizuna dute kide izateko. Lehen mailako kooperatibetan kideek boto eskubide berdinak dituzte (kide bat, boto bat) eta beste mailetako kooperatibak ere modu demokratikoan antolatzen dira.”▼
=== Kideen partaidetza ekonomikoa ===
▲• Altruismoa - Batzuk boluntarioak beste batzuen mesederako.
Bazkideen partaidetza ekonomikoa kooperatiba-sozietateen ezaugarri bereizgarrietako bat da eta hirugarren Rochdale printzipioa osatzen du ICAren Adierazpen Kooperatiboaren gaineko adierazpenean. ICAren arabera, kooperatibek “kideek ekitatez laguntzen dute, eta demokratikoki kontrolatzen dute, beren kooperatiba kapitala. Kapital horren zati bat, gutxienez, kooperatibaren jabetza komuna izan ohi da. Bazkideek normalean kalte-ordaina mugatua jasotzen dute, bazkide baldintza gisa harpidetutako kapitalagatik. Bazkideek soberakinak esleitzen dituzte helburu hauetakoren bat edo batzuetarako: beren kooperatiba garatzea, agian erreserbak eratuz; horien zati bat banaezina izango litzateke; kideei onura kooperatibarekin egindako eragiketen arabera; eta kideek onartutako beste jarduera batzuei laguntza emateko. ”Printzipio hori, bere osotasunean, osagai ugaritan zatitu daiteke.
'''• Kontrol demokratikoa'''
▲• Betebeharra - Batzuek komunitatean parte hartzea herritartasunarekin lotzen den erantzukizun gisa ikusten dute. Kasu honetan, agian ez dira beren burua boluntario gisa deskribatzen.
Printzipio honen lehenengo zatian, honako hau dio: “Bazkideek era ekitatiboan laguntzen dute, eta demokratikoki kontrolatzen dute, beren kooperatiba kapitala. Kapital horren zati bat kooperatibaren jabetza komuna izan ohi da. ”Horrek kooperatibaren gaineko kontrol demokratikoa eta bere kapitala nola erabiltzen den zehazten du.
▲• Karrera-esperientzia - Boluntariotzak karrerako irtenbideak gehitu ditzakeen esperientziak eskaintzen ditu.
'''• Bazideen kalte-ordainei eta soberakinen erabilera egokiari buruzko mugak'''
▲=== Bazkideen kontrol demokratikoa ===
▲Rochdaleko bigarren Printzipioak dio kooperatiba-sozietateek kideen kontrol demokratikoa izan behar dutela. ICAk Kooperatiba Identitateari buruzko adierazpenaren arabera, "Kooperatibak kideek kontrolatutako erakunde demokratikoak dira, aktiboki parte hartzen dutenak beren politikak ezartzen eta erabakiak hartzen. Hautatutako ordezkari gisa gizonezkoek eta emakumezkoek erantzukizuna dute kide izateko. Lehen mailako kooperatibetan kideek boto eskubide berdinak dituzte (kide bat, boto bat) eta beste mailetako kooperatibak ere modu demokratikoan antolatzen dira.”
Printzipioaren bigarren zatia kideak kooperatiba batean inbertitutako fondoak nola ordaintzen diren eta nola soberakinak nola erabili behar diren aztertzen da. Irabazi asmorik gabeko korporazioak ez bezala, kooperatibak enpresa sozialaren forma dira. Hori kontuan hartuta, gutxienez hiru helburu daude kooperatiba batek soberakinak erabili edo banatu ahal izateko.
* "Bazkideek, oro har, kalte-ordaina mugatua jasotzen dute, bazkide baldintza gisa harpidetuta."
* "Kooperatiba garatzea, agian erreserbak eratuz. Horietako zati bat banaezina izango litzateke;" bestela esanda, soberakina kooperatiban berriz inbertitu daiteke.
* "Bazkideei onura kooperatibarekin egindako transakzioen proportzioan;" esate baterako, Kontsumitzaileen Kooperatiba batek eros ditzakezu (edo "banaketa") oinarritutako dibidenduak ordaintzea erabaki dezake.
* "Kideek onartutako beste jarduera batzuei laguntza ematea."
=== Autonomia eta independentzia ===
Rochdale Printzipioen laugarrenak dio kooperatiba-elkarteek autonomoak eta independenteak izan behar dutela. ICAk Kooperatiba Identitateari buruzko adierazpenaren arabera, "kooperatibak bere kideek kontrolatutako erakunde autonomoak dira. Beste erakunde batzuekin hitzarmenak lortzen badituzte, gobernuak barne, edo kapitala kanpoko iturrietatik jasotzen badute, kideek kontrol demokratikoa bermatzen duten eta kooperatiba autonomia mantentzen duten baldintzetan egiten dute."
=== Hezkuntza, prestakuntza eta informazioa ===
Rochdale Printzipioen bosgarrenak dio kooperatiba-sozietateek hezkuntza eta prestakuntza eskaini behar diela kideei eta herritarrei. ICAk Kooperatiba Identitateari buruzko adierazpenaren arabera, "kooperatibek hezkuntza eta prestakuntza eskaintzen diete kideei, hautetsiei, zuzendariei eta langileei, kooperatiben garapenean eraginkortasunez lagundu dezaten. Herritarrei, batez ere gazteei eta iritzi arduradunei, lankidetzaren izaera eta onurei buruz informatzen dute. "
=== Kooperatiben arteko lankidetza ===
Rochdale Printzipioen seigarrena kooperatibek elkarlanean aritzen direla dio. ICAren Kooperatiba Identitateari buruzko adierazpenaren arabera, "kooperatibek kideei modu eraginkorrean zerbitzatzen diete eta kooperatiba mugimendua indartzen dute tokian tokiko, estatuko, eskualdeko eta nazioarteko egituren bidez elkarrekin lan eginez."
=== Komunitatearekiko konpromisoa ===
Rochdale Printzipioetako zazpigarrenak dio kooperatiba-elkarteek kezka izan behar dutela beren komunitateekin. ICAren Kooperatiba Identitateari buruzko adierazpenaren arabera, "kooperatibek beren komunitateen garapen iraunkorraren alde lan egiten dute kideek onartutako politiken bidez."
[[Fitxategi:The Co-op Museum, Toad Lane, Rochdale. - geograph.org.uk - 423498.jpg|thumb|Rochdaleko museoa]]
| |||