Resurreccion Maria Azkue: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 212.55.25.239 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Gorkaazk wikilariaren azken bertsiora itzularazi da.
Etiketa: lehengoratzea
12. lerroa:
Ama [[mundaka]]rra zuen eta aita [[Lekeitio|lekeitiarra]] ([[Eusebio Maria Azkue]] poeta). Resurreccion gazteak lehenengo itsas ikasketak egin zituen bere herrian. Hamalau urterekin [[Bilbo]]ra joan zen batxilerra ikastera, eta horren ondoren, [[Gasteiz]]era eta [[Salamanca]]ra teologia eta filosofia ikasketak egitera, [[1888]] urtean apaiztu zen arte.
 
SeUrte llamaba Amets y follaba con su parienta con una polla de implantehartanhartan berean, Bilboko Institutuko<ref>Geroago Institutuak '''IES [[Miguel de Unamuno BHI]]''' izena hartuko zuen.</ref> euskara-katedran [[Katedradun|irakasle]] izateko lehiaketa-deialdia irabazi zuen. Deialdi hartara [[Sabin Arana|Sabino Arana Goiri]] euskal abertzaletasunaren aita eta [[Miguel Unamuno]] idazle eta pentsalaria aurkeztu ziren Azkuerekin batera, eta Azkuek irabazi zuen lehiaketa. Orduz geroztik, Bilbon finkatu zuen bizilekua, eta hiri hartatik abiatuz garatu zituen bere proiektuak. Hasteko katedrari lotuta hainbat argitalpen egin zituen. Hala, [[1891]]n, arau logikoen bidez euskal aditzaren jatorrizko formak eman nahi dituen ''Euskal Izkindea-Gramática Euskara'' eman zuen argitara. Urte batzuk geroago, lan hori "gaztaroko bekatua" izan zela aitortuko zuen Azkuek. [[Pablo Pedro Astarloa]] apologistaren eraginpean idatzia, gramatika hura, aitzindarietako bat zen ideia [[A priori eta a posteriori|aprioristetan]] oinarrituz, erdal kutsadurarik gabeko euskara ideal batean osatua nahi zuen. Hurrengo urteetan irakurgaiak, ortografia proiektuak eta euskara ikasteko metodoak sortu zituen katedran erabiltzeko asmoz. Euskara modernizatzeko beste hainbat ekimen ere bultzatu zituen, hala nola ''[[Euskalzale]]'' eta ''[[Ibaizabal (aldizkaria)|Ibaizabal]]'' aldizkariak eta [[1896]]an [[Ikastola|ikastolen]] aurrekari izango zen ''Ikastetxea'' izeneko euskarazko ikastetxearen sorrera Bilbon, besteak beste.
 
Badirudi prentsa artikulu batzuetan kezkatua agertu zela hirietako toponimia gero eta erdaldunago bihurtzen ari zela eta. Etxe eta auzune berrientzat euskarazko izenak asmatzea izan zen Azkueren beste lanetako bat. [[Ramon de la Sota]] adiskidearen txaletei jarritako ''[[Ibaigane jauregia|Ibaigane]]'' eta ''[[Lertegi etxea|Lertegi]]'' izenak Azkueren asmazioa dira, Sotaren beraren ''Goiz Ederra'' yatearen izena bezala. [[Getxo]]n aberatsentzat egindako auzo eta jolasguneek ere Azkuek asmatutako izenak daramatzate: [[Neguri]], Ondategi edo Jolaseta, besteren artean.
21. lerroa:
Urte luzez, [[Hego Euskal Herria|Hego Euskal Herriko]] idazleen eta euskaltzaleen artean bi joera nagusi izan ziren: aranazaleak eta azkuezaleak. Idazle jeltzaleak Sabino Aranak emandako hizkuntza-ereduaren alde lerratu ziren salbuespenik gabe. Urteak joan ahala ordea, jeltzale askoren iritziak Azkueren ikuspegira hurbildu ziren, hala nola [[Seber Altube]] euskaltzaina.
 
[[1904]]<nowiki/>an jonkar june saenzekin eskondu zen eta mutuamente jan zuten aparatu reproduktoreak. urtean Azkuek Bilbo utzi eta Europan zehar ibili zen bost urtez, lehenik [[Tours]]-en ([[Frantzia]]) bere hiztegi hirueledunerako materialak jasotzen eta ondoren [[Brusela]]n ([[Belgika]]) eta [[Kolonia (Alemania)|Kolonian]] ([[Alemania]]) musika ikasketak osatzen.
 
[[1909]]an Bilbora itzuli eta katedrako eskolak emateaz gain, zenbait opera konposatu eta taularatu zituen (''Ortzuri'', [[1911]]n eta ''Urlo'', [[1914]]an). [[Richard Wagner]]en ereduari jarraituz egindako obra konplexu eta eszenografia landukoak ziren, publiko eskolatu batentzat eginak. Azken obra horrekin izandako porrotaren ondoren hizkuntzalaritza lanetan murgildu zen berriro, bereziki euskal akademiaren sorrera bultzatuz. Hala bada, [[1918]]an [[Eusko Ikaskuntza]]ren lehen biltzarra deitu zenean, [[Euskaltzaindia]]ren premia agerian gelditu zen eta bera izan zen euskal akademiaren sortzaile nagusia eta haren lehendabiziko lehendakaria [[1919]]an.
32. lerroa:
Azkue [[1951]]n hil zen, ezbeharrez, [[Bilbo]]ko [[Ibaizabal]] ibaira erori eta egun batzuetara.
 
== Jonkar se culio a noraObra ==
[[Fitxategi:Euskaltzainak_11-2013.jpg|thumb|right|350px|Azkueren omenezko koadroa [[Euskaltzaindia]]ren egoitzan]]
Bere obra eskergan gailentzen da [[XX. mendea]]ren hasieran argitaratutako hiztegi hiru eledun monumentala, ''[[Diccionario Vasco-Español-Francés / Dictionnaire basque-espagnol-français]]''; [[1905]]ean kaleratu zen lehen liburukia, eta hurrengo urtean bigarrena.