Anuntxi Arana: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Ksarasola (eztabaida | ekarpenak)
→‎kanpo estekak: legenda eta ipuinak.
Ksarasola (eztabaida | ekarpenak)
11. lerroa:
2019an liburu berri bat prestatzen ibili da hilak, arima herratuak eta mitologia lotzen dituen lan batekin.
 
== ''Ipar Euskal Herriko Legenda eta Ipuinak''<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Idoia|abizena=Eraso|urtea=2018-01-02|izenburua=Euskal Herriko mitologiari buruz egiten diren interpretazio fantasiatsuek kezkatzen naute|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=eu|data=2017-12-20|url=https://www.kazeta.eus/eu/info_kz/20180102/euskal-herriko-mitologiari-buruz-egiten-diren-interpretazio-fantasiatsuek-kezkatzen-naute|aldizkaria=Kazeta.eus|sartze-data=2019-12-14}}</ref>==
== ''Ipar Euskal Herriko Legenda eta Ipuinak'' ==
XIX. mendean Baxen Nafarroan, Xiberoan eta pixka bat Lapurdin supazterrean kontatzen ziren istorioak bildu zituen [[Jean-François Cerquand|Jean Francois Cerquand-]]<nowiki/>ek (1815-1888). Liburuan Cerquandek beraktestu klasifikatumota zituenarabera moduansailkatu testu motazituen ezberdinakliburuko badiraosagaiak: [[Alegia (literatura)|fabulak]] eta istorio laburrak (San Pedro, Jondoni Petri eta Jesu kristo), bada asko guk ipuin miresgarriak deitzen ditugunak,deitutakoak ([[Errauskine|Mari Errauskine]] eta halakoak, munduan nonbait kokatzen direnak), eta badiraEuskal hemenHerrian kokatuak direnak etakokatuta izaki mitikoek protagonizatzen dituzten kondairak. Irri istorio gutxi batzuk ere badira, irri edo burla egiteko.
 
Cerquandek argitaratu zituen istorioak beste era batera antolatu dituzituen Anuntxi Aranak bere bertsioetan, fabulekin hasita; gero ipuin miragarriak edo irringarriakirrigarriak; eta bukaeran Euskal Herriko pertsonaiak dituzten kondaira mitikoak, izan dadin laminak, basajaun, herensugea, euli langileak (prakagorriak)...
 
Cerquandek bere obran frantsesari lehentasuna eman zion, geroago argitaratu zituen euskarazko originalak, batzuetan frantsesez ziren istorio batzuk ez ziren euskaraz, alderantziz, aldiz, ez zen gertatzen. Anuntxi Aranaren lehengolehenengo edizioan horiek bukaerarako utzi zituen, baina 2017ko argitalpenean beste ipuinen artean sartu dituzituen, bere itzulpena zela seinalatuz.
 
Euskalkien tratamendua berezia izan zen jatorrizko liburuan. Cerquand, Frantziako Akademia Nazionaleko inspektorea izanik, errientei (ez da emazterik transkribatzaileen artean) eskatu zien bere ikasleen etxeetara joan zitezen, eta galdetzeko zekitenei ipuin horiek konta ziezaieten. Maisu bakoitzak, bere moduan transkribatu zituen gero eta, batetik bestera, nahiz eta euskalki bera izan, diferentzia handia izaten da. Eta batzuetan istorio bakar batean ere, bi grafia agertzen dira, edo bi aditz forma, adibidez: "zion" eta "zakon". Aranak errespetatu zuen hori, aditzetan ez zuen batere aldatu, eta deklinabideetan erregularizatu zuen, eta beti hiztegia gehitu zuen azpian, jendeak ikus dezan zein zen esanahia.
 
Irakurketa ez da umeei egiteko modukoa, emeki irakurri behar dira, beharbada bi aldiz ere bai, hiztegiari begira, ondo ulertzeko, baina gero nire ustez izugarri balio du.<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Idoia|abizena=Eraso|urtea=2018-01-02|izenburua=Euskal Herriko mitologiari buruz egiten diren interpretazio fantasiatsuek kezkatzen naute|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=eu|data=2017-12-20|url=https://www.kazeta.eus/eu/info_kz/20180102/euskal-herriko-mitologiari-buruz-egiten-diren-interpretazio-fantasiatsuek-kezkatzen-naute|aldizkaria=Kazetadute.eus|sartze-data=2019-12-14}}</ref>
 
== Iparraldeko lehen tesia euskaraz ==