Paramagnetismo: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Liquid oxygen in a magnet.jpg|thumb|'''1.irudia.''' Prezipitatu-ontzi batetik iman indartsu batera oxigeno likidoa isurtzen denean, oxigenoa, aldi baterako, polo magnetikoen artean geratzen da, bere paramagnetismoa dela eta.
Paramagnetismoa [[magnetismo]] forma bat da; honen ondorioz material batzuk kanpotik aplikatutako [[eremu magnetiko]] batek ahultasunez erakarriak dira. Material paramagnetikoek aplikatutako eremu magnetiko horren norabidean barneko eremu magnetiko induzituak eratzen dituzte. Material diamagnetikoak, berriz, eremu magnetikoek aldaratzen dituzte eta eremu magnetiko aplikatuaren kontrako norabidean induzitutako eremu magnetikoak eratzen dituzte.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Miessler, Gary L., 1949-|izenburua=Inorganic chemistry|argitaletxea=Pearson Education|data=2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/52165864|edizioa=3rd ed|isbn=0-13-035471-6|pmc=52165864|sartze-data=2019-12-10}}</ref> Material paramagnetikoen artean [[elementu kimiko]] gehienak eta konposatu batzuk daude; <sup>[2]</sup> 1 baino iragazkortasun magnetiko erlatibo apur bat handiagoa dute; hau da, [[suszeptibilitate magnetiko]] positibo txiki bat. Beraz, eremu magnetikoek erakartzen dituzte. Aplikatutako eremuak eragindako une magnetikoa paraleloa da eremuaren intentsitatearekin, eta nahiko ahula da. Oro har, efektua detektatu ahal izateko oreka analitiko sentikorra behar da. Material paramagnetikoetan neurketa modernoak askotan SQUID magnetometro batekin egiten dira.
Paramagnetismoa materialean parekatu gabeko elektroien presentziaren ondorio da. Horrela, [[orbital atomiko]] osatugabeak dituzten atomo gehienak paramagnetikoak dira, salbuespenak salbu, kobrea, adibidez. Euren [[spin]]<nowiki/>aren ondorioz, parekatu gabeko elektroiek une dipolar magnetiko bat dute eta iman txiki batek bezala jokatzen dute. Kanpoko eremu magnetiko batek elektroien spinak eremuarekiko paraleloan lerrokatzen ditu, erakarpen netoa eraginez. Material paramagnetikoen artean [[aluminio]]<nowiki/>a, [[oxigeno]]<nowiki/>a, [[titanio]]<nowiki/>a eta [[burdin oxido]]<nowiki/>a (FeO) daude.
[[Ferromagnetismo|Ferromagneto]]<nowiki/>ek ez bezala, paramagnetoek ez dute magnetizaziorik gordetzen kanpoko aplikatutako eremu magnetikorik ez dagoenean, mugimendu termikoak biraketa-orientazioak ausaz egiten dituelako. Hala ere, material paramagnetiko batzuek errotazio-desordena [[Zero absolutu|zero absolutua]]<nowiki/>n ere gordetzen dute. Horrek esan nahi du paramagnetikoak direla oinarrizko egoeran; hau da, mugimendu termikorik ez dagoenean. Beraz, magnetizazio osoa zero da aplikatutako eremua ezabatzen denean. Eremuaren presentzian ere, eragindako magnetizazio txiki bat baino ez dago, biraketen zatiki txiki bat baino ez baitu eremuak orientatuko. Zati hori eremuaren intentsitatearekiko proportzionala da, eta horrek mendekotasun lineala azaltzen du. Material ferromagnetikoek jasaten duten erakarpena ez da lineala eta askoz ere indartsuagoa da; beraz, erraz ikusten da, adibidez, hozkailuaren [[iman]] baten eta hozkailuaren burdinaren arteko erakarpenean.
▲'''Prezipitatu-ontzi batetik iman indartsu batera oxigeno likidoa isurtzen denean, oxigenoa, aldi baterako, polo magnetikoen artean geratzen da, bere paramagnetismoa dela eta.'''
== Elektroi-spinekiko erlazioa ==
Material paramagnetikoen atomoek edo molekulek une magnetiko iraunkorrak dituzte ([[Dipolo magnetiko|dipolo]]<nowiki/>ak), baita aplikatutako eremurik ez dagoenean ere. Une iraunkorra, oro har, elektroi [[Orbital atomiko|atomiko]]<nowiki/>en edo [[Orbital molekularren teoria|molekularren orbitaletan]] parekatu gabeko elektroien spinaren ondorio da '''(ikus Momentu magnetikoa)'''. Paramagnetismo hutsean, dipoloek ez dute elkar eragiten, eta ausaz orientatuta daude kanpoko eremurik ezean, agitazio termikoaren ondorioz, zero magnetiko netoan gertatzen dena. Eremu magnetiko bat aplikatzen denean, dipoloek aplikatutako eremuarekin lerrokatzeko joera izango dute, eta, ondorioz, aplikatutako eremuaren norabidean une magnetiko neto bat sortuko da. Deskribapen klasikoan, lerrokatze hau une magnetikoetan aplikatutako eremu batek aplikatutako pare baten ondorioz gertatzen dela uler daiteke, aplikatutako eremuarekin paraleloak diren dipoloak lerrokatzen saiatzen dena. Hala ere, lerrokatzearen benetako jatorriak spinaren propietate [[Mekanika kuantiko|kuantiko-mekaniko]]<nowiki/>en eta [[momentu angeluar]]<nowiki/>raren bidez baino ezin da ulertu.
31 ⟶ 30 lerroa:
== Teoria ==
[[Bohr-van Leeuwenen teorema]]<nowiki/>k frogatzen du sistema klasiko huts batean ezin dela inolako diamagnetismorik edo paramagnetismorik egon. Erantzun paramagnetikoak, orduan, bi jatorri kuantiko posible ditu: ioien momentu magnetiko iraunkorra edo materialaren barneko eroapen elektroien mugimendu espazialek eragindakoa. Ioien momentu magnetiko iraunkorrretik sorturiko erantzun paramagnetikoa Curie-ren legeak deskribatzen du:
=== Curieren legea ===
97 ⟶ 96 lerroa:
=== Superparamagnetoak ===
Material batzuek portaera magnetiko induzitua erakusten dute, Curie motako lege bati jarraitzen diona, baina Curieren konstanteetarako balio altuegiekin. Material hauei [[superparamagneto]] esaten zaie. Akoplamendu ferromagnetiko edo ferrimagnetiko handia dute tamaina mugatuko eremuetan, batak bestearekiko bereizita jokatzen baitute. Mota honetako sistema baten propietate orokorrak paramagneto baten antzekoak dira, baina superparamagnetoak maila mikroskopikoan ordenatuta daude. Materialek ordena tenperatura batean erakusten dute, eta horren gainetik portaera paramagnetismo arruntera itzultzen dira (elkarrekintzekin). [[Ferrofluido]]<nowiki/>ak adibide ona dira, baina fenomenoa solidoen barruan ere gerta daiteke, adibidez, zentro paramagnetiko diluituak akoplamendu ferromagnetikoko ingurune indartsu aldakor batean sartzen direnean; esaterako, Fe TlCu<sub>2</sub>Se<sub>2</sub> konposatuan ordezkatzen denean edo AuFe aleazioa. Sistema horiek ferromagnetikoki akoplatutako multzoak dituzte, tenperatura baxuagoetan izozten direnak. Hauei [[miktomagneto]] ere deritze.
== Erreferentziak ==
| |||