Umetokiko minbizi: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
|||
2. lerroa:
[[Fitxategi:Umetoki minbizi.jpg|thumb|262x262px|Umetoki minibiziaren irudikapena]]
{{gaixotasun infotaula}}
'''Umetokiko minbizia''' [[Emakume|emakumeen]]
Tumore bat onbera edo gaiztoa izan daiteke. Gaiztoa bada, gorputzeko beste atal batzuetara hedatuko da bertan haziz. Onbera bada, berriz, [[Mioma uterino|mioma]] bat sortuko da. Umetokiko miomak oso arruntak dira 50 urte inguruko emakumeetan. Oraindik hauen etiologia ez dago oso argi, baina baliteke gorputzeko hormonek edota geneek sor ditzaketela. [[Fitxategi:Umetoki lepoko minbizia.jpg|thumb|256x256px|Minbizidun umetoki lepoaren lagin histologikoa]]
9. lerroa:
Gure organismoa modu erregular batean zatitu daitezkeen zelulez osatuta dago. Honen helburua ehunak berriztea izango da, organismoaren integritatea eta organoen funtzionamendu egoki mantentzeko. Prozesu hau mekanismo desberdinek erregulatuko dute, zelulei zatitzeko edo egonkor mantentzeko seinaleak bidaliz.
Mekanismoa hauek asaldatzean, umetokiko minbizian,hala nola, zelulak neurriz kanpo hasiko dira zatitzen aldaketa genetiko baten ondorioz (mutazioa) zelula anormal bihurtzen direlako. Zelula mota hauek kontrol barik zatitzen dira eta ez dira hiltzen. Zelulan hauen metaketek nodulu edo tumoreak sortzen dituzte. Gainera, minbizi zelula hauek inguruko ehunak hartzen dituzte eta hedatu egin daitezke gorputzeko leku desberdinetara [[Metastasi|metastasia]] sortuz.
Oraindik ez dago zehaztuta zein den minbizi honen kausa, baina ez dago zalantzarik [[Giza papilomaren birus|Giza Papilomaren Birusa]] (GPB) prozesu honen parte dela.
Honako hauek dira gaixotasun honekin erlazionatuak izan diren arrisku faktoreak:
58. lerroa:
* Jatorri epitelialeko zelulek eragindako kartzinosarkoamak: umetokio sarkomen %40-50 dira.
*
*
Lesioaren kausa ezezaguna da, hala ere, erradiazio pelbikoa jasan duten pazienteek arrisku handiagoa daukate hau garatzeko. Tumore gehienak menopausia ostean gertatzen dira. Gainera, '''tamoxifeno''' (bularreko minbizian terapia osagarri moduan erabiltzen den medikamentua) hartzen duten emakumeek gaixotasuna garatzeko arrisku handiagoa due hartzen ez dutenek baino.
67. lerroa:
Endometrioko minbiziak endometrioan garatzen diren hainbat hazkuntza gaiztoei egiten die erreferentzia. Azpi mota ohikoena ''endometrioid adenocarcinoma'' da, eta normalean menopausia eta gero hainbat hamarkada igaro ondoren agertzen da.
Minbizia hau garatzeko arrisku faktoreak obesitatea, barneko edo kanpoko estrogenoen esposizioa,
Faktore babesleak aldiz ariketa fisikoa, aho bidez hartutako antisorgailuak, haurdun egon izana, eta titia eman izana dira.
Kartzinoma endometriala minbizi ginekologikoek eragindako heriotzen artean hirugarren arruntena da, obulutegio minbiziaren eta umetoki lepoko minbiziaren ondoren. Metodo terapeutiko ohikoena salpingo-ooforektomia bilatelarekin batera egindako erabateko [[histerektomia]] abdominala (umetokiaren erauzketa kirugikoa) da.
=== Umetoki lepoko minbizia ===
78. lerroa:
Giza papilomaren birusaren (GPB) genotipo “arriskutsuen” infekzioa beharrezkoa da minbizia eragiteko, baina ez da nahikoa. Umetoki lepoko minbizia prebenitu eta sendatu daiteke goiz detektatu ezkero.
Minbizi hau gutxitzeko erabiltzen diren metodoen artean daude Papanicolaou-en (Pap) ikerketak, giza papiloma birusa duen ikusteko analisiak eta baita
== Estadioak ==
Umetoki minbiziaren tratamendu egokiena jarri ahal izateko eta pronostiko egokiena aurreikusteko garrantzitsua da interbentzio kirurgikoaren ondoren tumorea sailkatzea, hau da, zein
Tumorea estadioetan sailkatzeko hainbat modu daude FIGO metodoa edo TNM (T: tamaina, N: gongoil linfatikoaren eragina, M: metastasia) metodoa jarraitzen den arabera:
94. lerroa:
#'''Gradukoa edo bereizmen altukoa''': zelula hauek arauzko zelulen itxura handia dute, eta poliki garatzen diren tumoreak dira.
#'''Gradukoa edo neurrian bereizitakoa''': jatorrizko zelulekin antzekotasun bat dute eta beraien hazkuntza
#'''Gradukoa edo bereizi gabea:''' ez dute antzekotasunik jatorrizko zelulekin, eta oso azkar hazi eta sakabanatzen dira.
| |||