Lankide:Asierr/Proba orria: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
8. lerroa:
1763.urtean. Armada Britaniarren buruzagiek Baztanga gaixotasuna [[Frantsesen eta Indiarren Gerra|Frantzia eta Indiako gudetan]] arma biologiko bezala erabiltzeko baimena eman zieten soldatuei Amerikarrak suntsitzea helburu izanik eta horrek, arma biologikoen erabileraren hedapenari zabaldu zion bidea Frantziar eta Amerikar natiboen tropak ahulduz. 1763 eta 1764.urteetan zehar [[Ohio Arana|Ohio Aranean]] eta [[Aintzira Handiak|Aintzira Handien]] eremuetan arma biologikoen erabileraren aztarnak aurkitu ziren. Are gehiago, armada britaniarraren buruek gudan zeudenean bidalitako lau eskutzitzetan agerian geratzen da praktika hauek aurrera eramateko asmoak egiazkoak izan zirela. Eskutitz horien adibideetako bat Lord Jeffrey Amherst komandanteak 1763.urteko uztailaren 26an idatzitakoa da: ''Bizkar-teila bidez indioei baztanga inokulatzea bezalako beste edozein estrategia erabil dezatela tropek indioen arraza higuingarria behin betiko desagertarazteko.'' Gutun honek Henry Bouquet general eta garai hartako tropen buruak erantzun zuela ere jakina da gaur egun: ''Jaso dut zure agindua eta zure nahiak abian jarriko dira.'' Arma biologikoak erabili zirela pentsa badaiteke ere, historialarien artean eztabaida sortu du gai honek. Izan ere, garai hartako zientzialariek Baztanga gaixotasunaren inguruan zuten ezagutza nahiko mugatua zen eta, oraindik ere, ez zegoen gaixotasunaren hedapena bideratzen duten bektoreen ezagutzarik. Horregatik, Indioen eskualdean Baztangak eragindako milaka pertsonen heriotza, gaixotasuna jada eskualde horretan zabalduta zegoleako gertatu zela uste dute zientzialariek.
1990.urtean, [[Gaitzen teoria mikrobiarra]]<nowiki/>ri eta bakteriologia alorrean egindako aurrerapausoei eker, are eta gehiago garatu ziren [[agente biologikoak]] helburu teorristetarako erabiltzeko aukerak.
== Terrorismoa ==
23. lerroa:
=== Erasotzaileak ===
[[Arma biologiko|Arma biologikoak]] arreta handiz erabili behar dira, horiek kontrolatzeko dagoen ezintasunagatik batez ere. Kasu batzuetan gerta daiteke ituan sor daitezkeen kalteak arinagoak izatea erabiltzaileek jasotzen dituenak baino. [[Baztanga]] bezalako agente biologikoak, airean zehar kutsa daitezkeenak alegia, mundu osoan zehar heda daitezke. Hala ere, birusak dira arazo gehien sortzen dituztenak
==== Pertsonen kontrakoak ====
Pertsonen kontrako agente biologikoek ezaugarri jakin batzuk izan behar dituzte idealak izan daitezen: efizientzia altua, birulentzia altua eta horren kontrako txertorik eza. Gainera, bilatzen diren beste
''[[Bacillus anthracis]],'' adibidez, agente oso efektiboa dela esan daiteke.
Erabilitzen diren bakterioak hauek dira:
53. lerroa:
* [[Sukar hori|Sukar horiko]] birusa
* [[Errizina]]
62. lerroa:
==== Nekazaritza kontrakoak ====
[[Gerra Hotza|Gerra hotzean]] Amerikako Estatu Batuek uztaren kontra joaten ziren arma biologikoak garatu zituen, etsaien nekazaritza erabat deuseztatuz. Erasotzean bai uzten suntsipena, bai defoliazioa eragin daiteke. Gainera, bai arrantza baita ur azpiko flora arma biologiko horien itua izan daitezke.
Ameriketako Esatatu Batuak eta Bretainak landareen hazkuntzan laguntzen zuten erregulatzaileak ([[Herbizida|herbizidak]]) aurkitu zituzten Bigarren Mundu Gerra hasita zegoenean. Hori dela eta, herbiziden gerraren programa hasi zuten erabilia izan zena [[Malaya|Malayan]] eta [[Agente laranja|Vietnamen]].
<br />
==== Abeltzaintza kontrakoak ====
In 1980s Soviet Ministry of Agriculture had successfully developed variants of foot-and-mouth disease, and rinderpest against cows, African swine fever for pigs, and psittacosis to kill chicken. These agents were prepared to spray them down from tanks attached to airplanes over hundreds of miles. The secret program was code-named "Ecology".
During the Mau Mau Uprising in 1952, the poisonous latex of the African milk bush was used to kill cattle.
1980. urteean Agrikulturako Sobietar Ministerioa
=== Defendatzaileak ===
| |||