Frankismoko azken exekuzioak: berrikuspenen arteko aldeak

[[1975]]eko uda amaieran, hainbat [[gerra-kontseilu]] zeuden egitear eta horietako batzuk [[heriotza-zigor]]ra ekartzeko bidean. Alde batetik, Jose Antonio Garmendia eta [[Angel Otaegi]] eta,bestetik, [[Eva Forest]], Durán eta María Luz Fernández tartean zeuden Madrilgo Correo kaleko atentatuaren sumario militarra bestetik. Bazegoen [[Carrero Blanco]]ren atentatuaren aurkako epaiketa ere eta baita [[1973]]ko [[maiatzaren 1]]ean polizia bat hil zen manifestazioan parte hartutako [[FRAP]]eko kideen aurkakoak ere tartean zeuden.

Terrorismoari aurrea hartu nahi ziola-eta, [[Abuztuarenabuztuaren 26]]an, Estatuko buruzagitzatikburuzagitzak 10/1975 dekretua atera zenzuen, terrorismoari lotutako prezepto prozesal eta penalak txertatzen zituelarikzituena. Terrorismoari aplikatzen zitzaion [[heriotza zigor]]ra aurreko legeetan zegoen, jada, baina oraingoan ukitu berezi bat ematen zion:

[[Abuztuaren 28]]an, gerra-kontseilu arrunta ospatuegin zen [[Burgos]]en. [[ETA politiko-militarra|ETA politiko-militarreko]] kide ziren Jose Antonio Garmendia Artola eta [[Angel Otaegi|Angel Otaegi Etxebarriari]] [[heriotza zigor]]ra esleitu zieten, [[1974]]ko [[apirilaren 3]]an Gregorio Posadas Zurrón goardia zibila [[Azpeitia]]n hil zutela-eta. Justizia Militarreko kodearen 294.a bis b) 1.a artikuluaren arabera, Garmendiak burutuegin zuen atentatua eta Otaegik, berriz, prestakuntzan lagundu zion eta horregatik kondenatu zituzten. Garmendia atxilotua izan zen unean buruan jotako bala batek larri utzi zuen eta, egoera horretan egon zen inkomunikatuta hiru hilabetez<ref>http://www.argia.eus/argia-astekaria/2446/1975-urtea</ref>. Garmendiari [[heriotza zigor]]ra kommutatu zioten eta kartzela zigorra bete beharkobehar izan zuen; [[Angel Otaegi|Otaegi]], berriz, exekutatu egingo zuten [[Burgos]]en<ref>http://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gara/editions/2015-09-26/hemeroteca_articles/txiki-y-otaegi-franco-murio-matando</ref><ref>http://www.argia.eus/argia-astekaria/1776/1975eko-irailak-27-herri-honen-iragan-hurbila</ref> exekutatu zuten.

[[Irailaren 19]]an, [[gerra-kontseilu]] sumarisimoa ospatuegin zenzioten [[Bartzelona]]n. [[Juan Paredes|Juan Paredes Manot, Txiki]], hau ere [[ETA politiko-militarra|ETA politiko-militarreko]] kideakideari, [[ekainaren 6]]an Santander bankukobanketxeko sukurtsalean eginiko lapurretan, vidioOvidio Díaz López polizia hil zelakozuelako. Heriotza zigorra esleitu zioten eta Bartzelonan fusilatu zuten<ref>http://www.argia.eus/argia-astekaria/1776/1975eko-irailak-27-herri-honen-iragan-hurbila</ref>.

[[Irailaren 11]] eta [[Irailaren 12|12an]], [[FRAP]]eko kideen aurkako gerra-kontseilu sumarisimoa ospatuegin zen [[Madril]]en. Arrazoia [[1975]]eko [[uztailaren 14]]an burututakoegindako atentatua izan zen, Lucio Rodríguez poliziapoliziaren hilhilketa, zutelarikalegia. 5Bost kide epaitu zituzten eta haietako hirurihiru [[heriotza zigor]]ra<nowiki/>rera esleitukondenatu. Manuel Blanco Chivite eta Vladimiro Fernández Tovarri penaTovar kommutatubarkatu eta kartzela zigorra bete behar izan zuten, baina José Humberto Baena Alonso [[Hoyo de Manzanares]]en ([[Madril]]) fusilatu zuten. Epaitutako beste bi kideakkideek ere kartzela zigor handiak jaso zituzten: 30 urte Pablo Mayoral RuedariRuedak eta 25 Fernando Sierra MarcoriMarcok.

Aurrekoa burutu zenAurrekoaren egoitza berean -El Goloso-, [[irailaren 18]]an, beste gerra-kontseilu sumarisimoa ospatuegin zen [[abuztuaren 16]]an [[Carabanchel]]en Antonio Pose Rodríguez goardia zibila hil zuten [[FRAP]]-eko militanteen aurka. José Fonfrías Díaz 20 urteko kartzela zigorrera kondenatu zuten eta beste 5 kide [[heriotza zigor]]rera, baina haietako hirurihiru kommutatu eginbarkatu ziotenzituzten eta kartzelara bidali: Concepción Tristán López eta María Jesús Dasca Pénelas (haurdun zeudelako biak) eta Manuel Cañaveras de Gracia. Beste biak, berriz, Ramón García Sanz eta José Luis Sánchez-Bravo Solla, fusilatu egin zituzten [[Hoyo de Manzanares]]en.

Beraz, 11hamaika pertsonekpertsonak jaso zuten [[heriotza zigor]]ra. Hala ere, [[irailaren 26]]ko Ministro-kontseiluak kondenatutako seirisei indultuabarkatu emanzituen zieneta heriotzarabeste kondenatutakobostei seiri indultua eman zien, bostenezarritako zigorrak bakarrikbetetzeko joan zirelarik aurreraagindu. HurrengoExekuzioak eguneanbiharamunean beteegin ziren exekuzioak, [[irailaren 27]]an.

== FusilamendueiFusilamenduak ekiditekobertan behera uzteko saiakerak ==

Saiakera asko egin ziren exekuzioak bertan behera uzteko. Bartzelonako Abokatu Elkargoan protesta bat baino gehiago egon zen eta [[Vatikano]]ak ere mugimenduak egin zituen. [[Paulo VI.a]]k klementzia eskatzen zuen mezua bidali zuen. [[Suedia]]ko lehen ministroa zenministro [[Olof Palme]] [[Stockholm]]eko kaleetara atera zen, kondenatuen familientzako laguntza eske. NicolasNicolás Franco, diktadorearen anaiak ere ondo pentsatzeko eskatu zion eta [[Angel Otaegi|Otaegiren]] amak Jubany kardenala, Iniesta gotzainaapezpikua eta [[Vicente Enrique y Tarancón]] kardinala bisitatu zituen.

[[Hoyo de Manzanares]]en fusilamenduak 10hamar goardia zibil edo polizi, sarjentu bat eta teniente batek osatzen zituzten 3hiru tropelek egin zituzten, denak borondatez. 09:10ean, poliziek Ramón García Sanz fusilatu zuten. Handik 20hogei minutura, José Luis Sánchez Bravo eta, handik gutxira, Humberto Baena. 10:05ean, dena bukatuta zegoen, jada. Exekuzio ''publikoa'' zen, baina familiak ezin izan zuen bertan egon. Erretorea izan zen gertuko bakarra eta horrela kontatu zuen une latz hura:

Goiz hartan bertan eman zien lur 3hiru gorpuei [[Hoyo de Manzanares]]en. Geroago, Sánchez Bravoren hondakinak lekualdatuak izango ziren, [[Murcia]]ra eraman ziren eta Ramón García Sanzenak, berriz, [[Madril]]go kanposantu zibilera.

[[Irailaren 26]]an Ministroen kontseiluak ahobatezaho batez eta [[Francisco Franco]]ren ildoak jarraituz ,11 [[heriotza zigor|heriotza zigorretatik]]retik 5 aurrera eramatea erabaki zuenean, zirrara ez zen nolanahikoa izan. Hala ere, [[Espainia]]ko prentsak erregimenaren eskuzabaltasuna goraipatu zuen, 6 indultuak eman zituelako eta, ''Hubo clemencia'' izenburupean, erregimenari men egiten zion, inongo erreparorik gabe.

[[Irailaren 27]]a larunbata zen eta 3 egunerako [[greba orokorra]] hasi zen. Erantzun zabala izan zuen, 200.000 langilelangilek estimatutaegin zutela estimatzen baita. Hirugarren [[greba orokorra]] zen irail horretan eta abuztuan ere izan ziren protestak. [[Salbuespen egoera]]n zeuden [[Bizkaia]] eta [[Gipuzkoa]], baina lantegiak geratu egin ziren, dendak eta tabernak itxi eta arrantza-ontziak kaian geratu. Manifestazioak izan ziren herri garrantzitsuenetan eta Poliziak eta Goardia Zibilak erreprimitu zituen, benetako munizioa erabiliz.

Hiletak egin ziren euskal herri gehienetan eta, [[irailaren 30]]eko 19:00etan, [[Donostia]]n, [[Artzain Onaren katedrala|Artzain Onaren katedralean]] Setien gotzainak burutukoegin zuen, 30 apaizapaizen ondoan. Ezin izan zuten egin, poliziak hartu baitzituen enparantza eta eliza. Hala ere, jendetza bildu zen eta iskanbila gogorrak izan ziren ordu txikitantxikietan ere. Bala tiroak izan ziren eta haur bat zauritu zuten.

Greba orokorreko 3hiru egunak protesta orokor bilakatu ziren [[Euskal Herri]]ko herri eta hirietan. Gobernuaren erantzuna Polizia eta Goardia Zibilaren errepresioa izan zen, baina, ondo kostata isilarazi zituzten<ref>http://www.argia.eus/argia-astekaria/2446/1975-urtea</ref>.