Lamina: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa
t Undid edits by Hodei Torres (talk) to last version by Masumrezarock100
1. lerroa:
{{Argitzeko|euskal mitologiako izakiari|Lamia (argipena)}}
Lamiak urari loturiko izaki mitologikoak dira. Emakume eder baten itxura dute eta oilo, ahate edo ahuntz oinak dituzte. Ile mataza luzea izaten dute, eta beti urrezko orrazi batekin orrazten dute. Ibai, erreka edo bestelako ur iturrien inguruan bizi dira, eta haiek ikustea ez omen da zaila, ibai ondoetan ilea orrazten denbora asko igarotzen baitute. Haien itxura erakargarriarekin, gizonak liluratzen dituzte. Mundu klasikoetako laminek, gizonak jan aurretik haiek seduzitzen dituzte bere nahiak asetzeko.
{{Beste erabilpenak|pertsonaia mitologikoari|Berriatuako leizea|Laminak}}
Izaki hauen irudikapen natural ugari agertu izan dira mitologian, eta horrek haien jatorria zehaztean zalantzak sortarazten ditu.
'''Lamina'''<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Euskaltzaindiaren Hiztegia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?sarrera=lamina&antzekoak=ez&option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&layout=aurreratua&Itemid=410&lang=eu&bila=bai|aldizkaria=www.euskaltzaindia.eus|sartze-data=2019-07-04}}</ref> edo '''lamia''' [[Euskal Herriko mitologia|euskal mitologiako]] izaki bat da. Bi motakoak daude. Anuntzi Arana antropologoak "lamina eraikitzaileak" eta "ur bazterretako laminak" izena eman die. Mitologiako beste jeinu legez, batzuetan gizakiei laguntzen diete eta bestetan kalte. Edonola ere jendearekin harremanak dituzte, jendea bisitatzen edo haien aurrean agertu omen baitira. <ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Arana, Anuntxi, (1947-|abizena=)|izenburua=Euskal mitologiaz : jentilak eta kristauak|argitaletxea=Elkar|data=2008|url=https://www.worldcat.org/oclc/863179178|isbn=9788497835695|pmc=863179178|sartze-data=2018-11-01}} 65-72 or.</ref>
 
==Jatorria Izena ==
Izenaren aldaerak hauek dira: ''lamia, lami, lamina, lamie, illamina, llamina, labina, amilamia''. Forma dokumentatuena ''lamina'' da<ref>{{Cite web|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oeh&view=frontpage&Itemid=413&lang=eu&sarrera=lamina&xeh=0|izenburua=Orotariko Euskal Hiztegia online|sartze-data=2018-11-01|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=Euskaltzaindia|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>. Ez da izen propioa, jeinu mota bat deskribatzeko erabiltzen den izen arrunta baizik.
 
Izaki hauen irudikapen ugari agertu izan dira mitologia ezberdinetan, eta horrek haien jatorria zehaztean zalantzak sortzen ditu.
Lamina izena greziar lurraldetik datorrela esaten da. Mitologia horretan Fragiako erregina zela zioten. Itxura fisikoari dagokionez, galanta eta ederra zela ere esaten zen. Hainbat kontakizunen arabera, Grezia klasikoan Zeus-ek Fragiako erregina (Lamina) bere emazte egin zuen eta Herak, Zeusen aurreko emazteak, gorrotoz beterik laminaren seme-alaba guztiak hil zituen. Orduz geroztik, Lamiak ahal zituen haur guztiak harrapatu eta Herio jainkoari eramaten zizkion. Horregatik, greziar artistek haien lanetan amorruzko begirada batez eta suge buztanez irudikatzen zituzten Lamiak.
Bestalde, Erdi Aroan zehar, lamia hitza erabili ohi zen Europa osoan sorginkeria kontuez jarduteko. Garaiko mitologian asko entzuten ziren sorgin edo lamien kontakizunak (Kalzakorta, 1997, 125. or.).
 
== Ezaugarriak ==
 
==== LaminakUr irudiakbazterretako laminak ====
{| class="toccolours" style="font-size: 85%; width:275px; margin: 0 0 0.5em 1em; float:right; clear:right;" cellspacing="3"
|+ <big>'''Lamina'''</big>
29 ⟶ 27 lerroa:
|
|}
Lamina hauek [[erreka]] zuloetan egoten dira. Batzuek harpeetan dute egoitza, herrietatik hurbil, ez medi garaietan<ref name=":0" />. Ilea [[urre]]zko orraziaz orrazten edo, gutxiagotan, bere ohialeria ederraren zabaltzen eta xukatzen<ref name=":0" /> ikusten dituzte gizakiek. Leku askotan [[ahate]] oinak dituzte, edo oilo ankak<ref name=":1">{{Erreferentzia|izena=Barandiarán, José Miguel de,|abizena=1889-1991.|izenburua=Mitología vasca|argitaletxea=Txertoa|data=[2008]|url=https://www.worldcat.org/oclc/733743324|edizioa=14a. ed., 1a. ed. en la Coleción [sic] Anboto|isbn=9788471484321|pmc=733743324|sartze-data=2018-11-01}}69-71 or.</ref> baina [[Ibaizabal]] inguruan eta [[Euskal Herriko kosta]]n arrain buztana dute. Oso ederrak dira, eta gizakumeak liluratzen dituzte. Antzekoa da [[Amilamia]], beste [[jeinu|irelu]] bat. Begi bakarreko emakume moduan ere deskribatu izan dute<ref name=":1" />.
 
Kostaldeko laminei, gerritik behera arrain direnei, itsaslamina ere esaten zaie.
 
Bakarrik edo taldean ager daitezke.
 
==== Lamina eraikitzaileak edo harginak ====