Atleta: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
«Atletismo» orrira birbideratua |
«Atleta» orriaren itzulpena eginez sortua Etiketak: Birbideratzea ezabatu da EdukiItzulpena ContentTranslation2 |
||
1. lerroa:
{{Argitzeko|atletismo}}
[[Fitxategi:Christine_Merrill_UCSD_1.jpg|thumb| Oraingo hesi-lasteketaria ]]
'''Atleta''' ([[Antzinako greziera|antzinako grezieratik]] αθλος (''athlos''), "lehiaketa") batez bestekoaren gainetik gaitasun fisikoa, indarra, arintasuna edo erresistentzia duen pertsona da eta, ondorioz, jarduera fisikoetarako egokia da, lehiakorra.
Antzinean, [[Olinpiar Jokoak|Olinpiar Jokoetan]] parte hartzen zutenei "atletak" deitzen zitzaien. Zentzu zehatzago batean, atletatzat hartzen da astean hirutan edo gehiagotan jarduera fisikoa intentsitatez egiten duen eta fisikoki etekina lortzeko dieta eta bizimodu egokiak daramatzan pertsona.
Atleta baten lau ardatzak erresistentzia, indarra, abiadura eta malgutasuna dira (oinarrizko 4 gaitasun fisikoak) eta hainbat atleta nabarmentzen dira hainbat diziplinatan (adibidez, [[Carl Lewis]] esprinter gisa eta [[ Mariusz Pudzianowski |Mariusz Pudzianowski]] indarrezko atleta gisa).
== Historia ==
[[Fitxategi:Apoxyomenos_Pio-Clementino_Inv1185_n5.jpg|thumb| Apoxiomenos, erromatar estatua, brontzezko greziar baten kopia ]]
Honela, greziarren artean, euren gorputza proba fisikoetan saria lortzeko trebatzen zuten gizon sendo eta ausartak deitzen ziren, baita, lehiaketetan garaileei emandako saria lortzeko publikoki lehiatzen ziren poeta, historialari eta musikariak ere. [[Antzinako Erroma|Erroman]] atleta bezala ezagutzen ziren borrokalariak eta [[Boxeo|boxeolariak]], beste guztiek izen zehatzak baitzituzten.
Atletismo borroken ezartzea antzinakoa da. Uste da [[Likaon (mitologia)|Lycaon]] izan zen lehena [[Arkadia|Arcadiakoak]] ezartzen, eta Herkulesek [[Olinpia|Olympia]] ospetsua egin zutenak. [[Homero|Homeroren]] testigantzaren arabera, badirudi [[Troiako Gerra|Troiako Gerraren]] aurretik, gizon handien hiletak modu solemneagoak egiteko ospatzen zirela. Baina uste da orduan ez zela beste lanbide bat, baizik eta gerora gertatu zen bezala, ariketa militarren zati bat, [[Platon]] baino mende bat lehenago, jokoen maiztasunak eta sariaren itxaropenak eta ospeak kirolarien gimnastika kreditu handian jarri zutenean.
Grezian, atletak askeak ziren, erromatarrak [[Esklabotza|esklaboak]] edo [[Liberto|libertoak]] ziren bitartean.
Ausardiak eta bertuteak asmatutako joko horiek bizio eta hutsalkeria bihurtu ziren. Ariketen buru zen ofizialak agonistarco zuen izena, agon, borroka edo pelea, greziar ahotsetik eratorritakoa, eta, beraz, agonistika deitzen zaio borrokaldien zientziari edo atletaren arteari, eta baita biluzik borrokatzeagatik gimnastika ere.
[[Kategoria:Atletismoa]]
| |||