Zamakolada: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
12. lerroa:
Gerraren ondorietako bat Bizkaio instituzioek pilatu zuten zor handia izan zen, eta ez zen argi zor hori nork eta nola behar zuen ordaindu. Desadostasunak areagotu egin ziren, Bizkaiko gune ezberdinetako oinarri ekonomiko ezberdinak eta lege-oinarri ezberdinak zirela eta. Izan ere, Bilbo inguruetan merkataritza jarduera ekonomiko garrantzitsua zen, beste tokietan ez bezala. Bestalde, Bilbok, hiribildua izanik, legearen ikuspuntutik ezberdintasunak zituen Bizkaiako foruak kudeatzen zituen beste herriekiko.
Zor horren banaketa Batzar Nagusietan erabaki behar zen, eta bozkaketan Bilbotarren proposamena alde batera utzia izan zen. Testuinguru horretan, eta Bilbotarrek Batzar Nagusietan zuten indar urria probestuz, Zamakolak Bilboko portuari lehia egingo zion portu baten eraikuntza proposatu zuen. Portua Bilboko itsasadarrean egitea zen ideia, [[
== Historia ==
26. lerroa:
=== Matxinadaren hasiera ===
[[1804]]ko [[abuztuaren 17]]an hasi zen matxinada [[Begoñako errepublika|Begoñako]] herrian; [[Jose Nicolas Batiz]] bertako fiela eta Zamakolaren lagun
Arratsaldean, asanbladako ordezkariak Bilbora jeitsi eta planaren kopiak eskatu zizkioten Bilboko korregidoreari. Korregidoreak planaren kopia bat eman eta ordezkariak bakean joan ziren, baina plana irakurri eta eztabaidatu ondoren, talde jendetsuago bat itzuli eta agintariei plan militarra baliogabetzeko eskatu zieten. Horrez gain, Bizkaiko armategitik Begoñako udalari zegozkion fusilak hartzeko baimena eskatu zuten. Diputazioak eskaerei men egin zien: hurrengo Batzarrak ospatu arte plan militarra ez zela onartuko hitz eman zuten publikoki, eta fusilak Begoñatarren esku utzi zituzten.
Bizkaiko Gobernuak biderik gabe utzi zuen Batzar Nagusiek soldadutzari buruz hartutako erabakia Batzar Nagusiak hurren bildu arte, baina Begoñakoek, pozik egon arren, ez zuten Batiz askatu. Hurrengo egunean Abandoko jendeak lagundu zien begoñatarrei eta beste pertsona batzuk atxilotu zituzten. Begoñatarrek Batzar Nagusi berriak bil zitezela eskatu zuten. Bilbon sartu ziren matxinatuak eta jaun batzuk atxilo hartu zituzten, bertako askoren laguntzaz. Bilbora bildutako jendeak [[korrejidore]]aren eta ahaldun nagusien buruak eskatu zituen.▼
▲Hala, Bizkaiko Gobernuak biderik gabe utzi zuen Batzar Nagusiek soldadutzari buruz hartutako erabakia hurrengo Batzar Nagusiak
Gobernuak hilaren 22rako deitu zien Bizkaiko batzarkideei, baina gero eta herri gehiagotara zabaldu zen matxinada: [[Sestao]], [[Portugalete]], [[Barakaldo]], [[Deustuko elizatea|Deustura]]... Kontuan izan behar da [[XVIII. mendea]]ren bukaerara [[Bilbo]]ko jaun eta aberatsek ia [[monopolio]] erregimena zutela bizkaitar hiriburuko portuan. Abandon portu berri bat irekitzeak gainbehera ekarriko zion. Hori dela eta matxinatuak [[Bilbo]]n sartzean askok lagundu zieten. Hainbesteko matxinada sortu zen non gerra egoera deklaratu zen probintzian, [[1807]] arte iraungo zuena, [[Napoleon Bonaparte|Napoleonen]] inbasioa arte. [[Donostia]] eta [[Iruñea|Iruñetik]] irten ziren tropak [[irailaren 21]]ean iritsi ziren Bilbora.
| |||