Lauburu: berrikuspenen arteko aldeak

{{lanean|Kilkerra}}

'''Lauburua''' antzinatiko [[euskal ikur]] esanguratsuena da. Izenak adierazten duen bezala, lau buru biribildun gurutze itxurako ikurra edo elementu estetikoa da.

 

== Etimologia ==

 

 

[[Manuel Larramendi]] idazle hernaniarra izan zen lauburu hitza lehendabizi idatzi zuena, 1.745ean, agian berak asmatua. Urte hartan argitaratu zen ''Diccionario Trilingüe del Castellano, Bascuence y Latín'' liburuan ageri da. Edonola ere hitzak laster 300 urte beteko du.

 

== Jatorria ==

 

=== Esbastika eta lauburua ===

Esbastika eta lauburuaren arteko lotura badagoenez, edo balego zein eta noizkoa den jakitea arazo zaila da. Esbastika angeludunaren adibideak badira euskal herrian, nazien garaia baino lehenagokoak: EAJk erabili izan zuen, eta Iruñeko katedralaren zutabeetako baten kapitelean XVI. mendeko esbastika bat dago zizelkaturik<ref name=":0" />. Badirudi, gainera, esbastika zahar horiek zezen edo behiei loturik ageri dira, eta horrek zenbaiten ustean indiarekin duten harremana salatzen du.

 

Dirudienez, erromatarren garaian esbastika nahiko zabaldua zen Pirinioetako bi aldeetan, euskal lurretan beste tokietan bezain beste presentzia ez badu ere<ref name=":1">{{Cite web|url=https://dadun.unav.edu/bitstream/10171/17778/1/47916491.pdf|izenburua=El lauburu. Política, cultura e identidadnacional en torno a un símbolo del País Vasco|sartze-data=2019-11-13|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=de Pablo|izena=Santiago|egile-lotura=|hizkuntza=es|formatua=}}</ref>. Litekeena da jatorri zeltarreko migrazioek ekarri izana Euskal Herrira eta bertakoek beren modura moldatu izana, baina bataren zein bestearen agerpen garaiak ikusirik, hau ere zalantzan jartzekoa da. Izan ere, azken mendeak alde batera utzita esbastikaren kasuak bakanak dira, eta lauburuaren aztarnarik ez da erdi-aroa igaro arte. Laburbilduz, zaila da aintzinako esbastika horiek lauburuarekin zein lotura duten zehaztea<ref name=":2">{{Cite book|hizkuntza=|izenburua=Diccionario crítico de mitos y símbolos del nazismo|urtea=2003|abizena=Sala|izena=Rosa|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=El Acantilado|ISBN=978-84-96136-31-0}}</ref>.