Erromako foroa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
195.16.144.2 (eztabaida) wikilariaren 7132514 berrikuspena desegin da
Etiketa: Desegin
t «bezala» okerrak kentzea
3. lerroa:
[[Fitxategi:Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.png|thumb|350px|[[Erroma]]ko erdialdearen mapa Erromatar Inperioaren garaian, Foro Holitorioa eta Foro Boarioa behean, erdian daudela.]]
[[Fitxategi:Foro romano.jpg|thumb|350px|Erromako Foroaren ikuspegia]]
'''Erromako foroa''' (''{{lan-la|Forum Romanum''}}; [[latin]]ezhala ere, erromatarrek, ohi, ''Forum Magnum'' edo soilik ''Forum'' bezalaizenez erreferentziaaipatu egiten ziotenohi arrenzuten) [[Erroma]] klasikoaren erdigune formal eta zibila zen, eta bertanhor egiten ziren negozioak, merkataritza, prostituzioa, erlijioa eta justizia administrazioa. Bertan kokatzen zen bizileku komunala. Zoladura hondar sailek, inguruko muinoetatik higatutako sedimentuek, jada Errepublikaren lehen garaietan, foroaren maila igotzen ari zirela adierazten dute.
 
Erromatar zibilazioa hedatuz joan zen heinean, beste hiri batzuetan ere sortuz joan ziren [[Foro|foroak]].
32. lerroa:
* [[Konkordiaren tenplua (Erroma)|Konkordiaren tenplua]]
 
[[Prozesio]] bide batek, [[Via Sacra]]k, Erromako Foroa zeharkatzen du, hau, [[Koliseoa]]rekin lotuz. Inperioaren amaieran, bere ohiko erabilera galdu zuen, eta toki sakratusakratutzat bezalageratu geratuzzen.
 
== Inperioaren gainbeheraz geroztik ==
Foroan eraikitako azken monumentua, [[Fokasen Zutabea]] da. [[Erdi Aroa]]n, Erromatar Foroaren oroitzapena mantendu zen arren, monumentuak, gehienbat, hondakinpean lurperatuak izan ziren, eta bere kokapena, Kapitolio muinoa eta Koliseoaren artean ''Campo Vaccinio'' edo "behien zelaia" deitua izan zen. [[Urbano V.a]] aita santua [[1367]]an Avignonetik bueltatzeak, antzinako monumentuekiko geroz eta interes gehiago piztuarazi zuen, neurri batean bere irakasgai moralagatik eta, beste neurri batean, denbora askoren ondoren, [[Erroma]]n abiatutako eraikin berrien harrobi bezalaharrobitzat. Haitzurdin mordoa lortu zen aita santuaren eraikinetarako (Vatikanorako nagusiki), eta foroan bertan sortutako labeetan egosi eta karea egiteko. [[Michelangelo]]k, askotan, hondakinen suntsipenaren aurkako bere iritzia adierazi zuen. [[XV. mendea|XV. mende]] amaierako artistek Foroaren hondakinak marraztu zituzten, antikuarioek, inskripzioak kopiatu zituzten [[XVI. mendea|XVI. mendetik]], eta indusketa profesional bat abiatu zen [[XVIII. mendea]]ren amaieran. [[Kardinal (argipena)|Kardinal]] batek, berriz drainatzeko neurriak hartu zituen, eta bere gainean ''Alessandrine'' auzoa eraiki zuen. Baina [[Carlo Fea]]ren indusketak, nor, [[1803]]an Septimio Severoren arkuaren hondakinak kentzen hasi zen, eta napoleondar erregimeneko arkeologoek, Foroaren garbiketaren hasiera adierazi zuten, ez zena erabat industu [[XX. mendea|XX. mende]] hasiera arte.
 
Bere gaur egungo egoeran, elkarrekin erakusten dira zenbait mendetako hondakinak, erromatarrek, antzinagokoak ziren hondakinen gainean eraikitzeko zuten ohituraren ondorioz.
56. lerroa:
 
== Ikus, gainera ==
* [[Trajanoren Foroa|Traianoren Foroa]]
 
[[Kategoria:Erromako eraikinak]]