Wikipedia

Izar nano: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-== Kanpo loturak == +== Kanpo estekak ==)
gramatika
1. lerroa:
{{wikitu}}{{zuzendu}}
'''[[Izar]] nano''' izenak hainbat [[izar]] mota biltzen ditu. Terminoa jatorrian 1906an sortu zen 1906an, [[Ejnar Hertzsprung]] daniar [[Astronomia|astronomo]]<nowiki/>a konturatu zenean izarrik gorrienak (K eta [[Harvard Unibertsitatea|Harvard]]-eko sailkapen eskemako M bezala sailkatuta) bi talde desberdinetan bana zitezkeela, Eguzkia baino askoz distiratsuagodistiratsuagoak [[Eguzkia]] bainozirenak, edoeta askoz ahulagoahulagoak zirenak. Talde horiek bereizteko, izar "erraldoiak" eta "nanoak" izenak eman zizkien. terminoarenhurrenez hurren. garrantziaTerminoa geroagozabaldu handituegin zen hurrengoa sartzeko:
 
* Izar bateknano deritzo izar bat bere bizitzaren hasierako fasean aurkitzen denean, horri izar nanoa deritzo. Fase horri "Hasierako sekuentzia" esaten zaio eta bere bizitzaren %90a90 dahartzen du. Beraz gahienekoizar izarrakgehienak nanoak dira. Izar nanoko izendapenaren azpianbarnean segida nagusiarennagusiko edozein izarriizar buruzsartu ohi da, V argitasunetakomotako klase izar baten, aritzen daargitasuna gehienetanduena.
 
:*[[Nano gorri]]a<nowiki/>k: segida nagusiko masa baxuko izarrak dira.
:* [[Nano hori]]a<nowiki/>k: EguzkitakoarekinEguzkiarenarekin erkatzeko moduko masekikomasadun segidaizar nagusiarennanoak, izarraksegida (nanoak)nagusikoak.▼
:* [[Nano laranja]]k: segida nagusiarennagusiko tipo-K motako izarrak dira.▼
 
*[[Nano urdin|Nano urdina]] izar nano mota hipotetiko bat da, zeinaren masa oso baxua izanik, sekuentzia nagusia bukatu bezain laster argitasuna ikaragarri handitu eta bere bizialdiaren bukaerara iristen diren.
▲[[Nano hori]]a<nowiki/>k: Eguzkitakoarekin erkatzeko moduko masekiko segida nagusiaren izarrak (nanoak).
* [[Nano zuri]]a<nowiki/>k dira [[elektroi]] degeneratutako materiak,materiaz bereosaturikoak dira. Beren bilakaerako azkeneko etapan|aldian aurkitu arren, osatutakoizar izarrakhoriek ez diradute behar bezainbeste masiboak bezalamasa neutroi-izar batean kolapsatzeko edo II. motako supernoba batbatean lehertzeko (9 [[Eguzki masa|eguzki-masa]] baino izar gutxiagoko masiboak)masiboek bezalaez lehertzekobezala).▼
 
:*[[Nano beltz]]a hoztutako nanu zuria da, eta beraz ia argirik igortzen ez duena.
▲[[Nano laranja]]k: segida nagusiaren tipo-K izarrak dira.
* [[Nano marroi]]a berez izarra ez den objetu bat da, hidrogenoa fusionatu eta helioa sortzeko behar beste masarik ez duena, baina deuterioa fusionatzeko bezain masiboa (gutxi gorabehera 0,08 eguzki-masa baino gutxiago eta 13 masa joviar baino gehiago izaten dute).
 
Nano urdina da oso masa baxuko bere tenperatura segida nagusiko bere bizitzaren amaieran iritsi bezain laster areagotzen duten izarretako klase hipotetikoa.
 
▲[[Nano zuri]]a<nowiki/>k dira [[elektroi]] degeneratutako materiak, bere bilakaerako azkeneko etapan|aldian aurkitu arren, osatutako izarrak ez dira behar bezain masiboak bezala neutroi-izar batean kolapsatzeko edo II. motako supernoba bat (9 [[Eguzki masa|eguzki-masa]] baino izar gutxiagoko masiboak) bezala lehertzeko.
 
[[Nano beltz]]a da behar bezain hortaz jada inongo argi ikusgairik ez du igortzen hoztu den nano zuria.
 
[[Nano marroi]]a azpi izarren objektu ez behar bezain masiboa da hidrogenoa helioan bat egiteko, nahiz eta deuterioa (gutxi gorabehera 0,08 eguzki-masatako eta 13 masa joviana baino gehiagotako gutxiago), gutxi gorabehera, bat egiteko aski masiboa.
 
== Kanpo estekak ==
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Izar_nano"(e)tik eskuratuta