Gimnastika: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
7. lerroa:
== Historia ==
[[Antzinako Grezia]]ko gazteen hezibidean gramatika, musika eta bereziki gimnastika landu ziren; [[Antzinako Erroma]]n molde militarrak hartu zituen gimnastikak, eta garrantzi gutxi eman zitzaion. Gero baztertu egin zen erabat, eta [[XVIII. mendea]]ren bukaera arte ez zen gimnastikarako zaletasuna berriro piztu; izan ere, [[aro Modernoa|aro modernoko]] bizimodu egonkorrak ez zion gizakiari gorputz neke askorik ematen, eta ondorioz gorputz ariketaren beharraz jabetu zen, gorputza eta osasuna zaindu nahi bazituen<ref>{{Cite book|hizkuntza=|izenburua=12-16 urte bitarteko nerabeen kirol jarduera fisikoa eta praktikak|urtea=2009-2010|abizena=Unsain Iraola|izena=Joxan|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=UPV-EHU|ISBN=978-84-8438-450-2}}</ref>.
Gimnasia modernoa, anatomia eta fisiologia ezaupideetan oinarritzen den [[soin heziketa]] gisa ulertuta, [[Suedia]]n eta [[Alemania]]n landu zen bereziki; handik mundu osora hedatu zen, eta gaur egun ohiko ikasgai da eskoletan, zenbait unibertsitatetan, armadan, eta abar.
14. lerroa:
Kirolaren barnean, bost mota nagusi bereizten dira:
=== Gimnastika artistikoa ===
[[Gimnastika artistiko|Gimnastika artistikoa]] diziplina olinpiko bat da, konposizio [[Koreografia|koreografiko]] bat egitean datza, aldi berean eta abiadura handian gorputz-mugimenduak konbinatuz. Hainbat modalitatek osatzen dute, [[Gizon|gizonezkoen]] eta [[Emakume|emakumezkoen]] kategorien arabera. Emakumezkoen kategorian erabiltzen diren aparatuak [[Barra asimetriko|barra asimetrikoak]], [[oreka-barra]], [[lurreko ariketak]] eta [[zaldi-jauzia]] dira<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Modalidad {{!}} Federación Bizkaína de Gimnasia|hizkuntza=eu|url=http://fbgimnasia.com/eu/modalitateak/|aldizkaria=fbgimnasia-wp|sartze-data=2019-10-18}}</ref>, gizonezkoen kategorian eraztunak, [[barra finkoa]], [[Zaldi arkudun|zaldi arkuduna]], [[Barra paralelo|barra paraleloak]], zaldiko-jauzia eta [[Zoruko ariketa (gimnasia artistikoa)|lurreko ariketak]] diren bitartean<ref>{{Erreferentzia|izenburua=gimnasia - Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa|url=http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia1.asp?sarrera=gimnasia|aldizkaria=www1.euskadi.net|sartze-data=2019-10-18}}</ref><ref name=":0" />.
=== Gimnastika erritmikoa ===
[[Gimnastika erritmiko|Gimnastika erritmikoa]] diziplina olinpiko bat da, non ballet, gimnasia, dantza eta hainbat aparaturen erabilera uztartzen diren, hala nola soka, uztaia, pilota, mazak eta [[xingola]]<ref name=":0" />. Kirol honetan lehiaketak zein erakustaldiak egiten dira, eta horietan gimnasta musikaz laguntzen da, bere mugimenduetan erritmo bat mantentzeko. Bi modalitate bereiz daitezke: banakakoa eta taldekakoa. Puntuatzeko orduan, gehienez 20 punturen gainean egiten da.
Nazioarteko Gimnastika Federazioak emakumezkoen modalitatea onartzen du bakarrik. 70. hamarkadan zehar gizonezkoen kategoria ezagutzera eman zen, eta 2003an gizonezkoen lehenengo munduko txapelketa ospatu zen. Espainiako federazioak gizonezkoen parte hartzea onartu egin du.
- [[Trampoline & Tumbling]]. Modalitate nahiko berria da, eta lau modalitate daude honen barnean.▼
=== Gimnastika tranpolinean ===
[[Gimnastika tranpolinean]] hainbat aparatu elastikotan ariketak egitean datza, non [[akrobazia]] den protagonista nagusia. Hiru espezialitate daude: Tumbling, mini-tranpolin bikoitza eta [[Ohe elastiko|ohe elastikoa]]<ref name=":0" />, horietako azkena olinpikoa izanik Sydney 2000tik.
=== Gimnastika akrobatikoa ===
[[Akrosport|Gimnastika akrobatikoa]], akrosport bezala ere ezaguna, talde diziplina bat da, non modalitate desberdinak dauden, alegia, gizonezkoen bikotea, emakumezkoen bikotea, bikote mistoa, emakumezkoen hirukotea eta gizonezkoen laukotea. Gimnastika-adierazpen kolektiboak egiten dira, non gorputzak beste gorputzen aparatu motor, lagungarri eta bultzatzaile gisa jarduten duen, giza jauziak, irudiak, itzulipurdiak eta piramideak eginez.
=== Gimnastika orokorra ===
[[Gimnastika orokor|Guztiontzako gimnastika]] (gimnastika orokorra ere deitua), gimnastikako diziplina ez lehiakor bakarra da. Bertan adin guztietako jendeak hartzen du parte, 6 eta 150 gimnasta bitarteko taldeetan, eta horiek modu sinkronizatuan gauzatzen edo egiten dituzte [[Koreografia|koreografiak]]. Taldeak sexu bakarrekoak edo edozein sexu motatakoak (mistoak) izan daitezke. Gimnastika orokorra hiru kategoriatan banatzen da: talde [[Zuri|zuriak]], [[Urdin|urdinak]] eta [[Gorri|gorriak]]. Talde zuria da kategoria oinarrizkoena, talde urdina tartekoa eta talde gorria aurreratuena. Horietako bakoitzak bete beharreko arau batzuk ditu, egin behar dituen elementu gimnastikoetan oinarrituta. Gimnasia orokorraren bereizgarria da gai bat ezaugarritzeko uniformeak eta osagarriak erabiltzea, eta, horrela, edozein adinetarako eta gimnastika mailatarako egokiak diren elementu gimnastikoekin lotutako koreografia bat egitea. Diziplina honek duen abantaila nagusia, gimnastika artistiko, erritmiko, aerobiko, akrobatiko, tranpolin eta dantzako jarduera dinamiko eta ariketak barne har ditzakeela da.
== Erreferentziak ==
<references />
== Kanpo loturak ==
| |||