Osziladore harmoniko: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Irudi bat gehitu dut. |
Artikulua osatzen ari naiz. |
||
44. lerroa:
*<math>b^2-4km = 0</math> bada, sistema mekanikoak ''indargetze kritikoa'' du, oszilazioak osatu edo ez osatzeko mugan.
<br />▼
=== Osziladore behartuak ===
Aurreko kasuetan sistema fisikoaren ''oszilazio askeak'' aztertu ditugu, malgukiak eginiko indarra bakarrik kontsideraturik, baita oszilazio indargetuetan marruskadura ere kontuan harturik. Oszilazio indargetuetan ikusi dugunez, denbora pasatu ahala oszilazioen anplitudea txikiagotuz doa, azkenean anulatu arte. Kasu horretan sistemak modu iraunkorrean oszilatzen irautea nahi badugu, indar sinusoidal bat egin beharko diogu sistemari kanpotik. Horrela oszilazio harmoniko '''''behartuak''''' ( edo '''''bortxatuak''''') lortuko ditugu.
Ikus dezagun eskematikoki nola gertatzen den hori. Demagun kanpotik indar sinusoidal hau egiten diogula sistema oszilakorraren masari:
<math display="block">F_\text {k} = F \sin \omega t,</math>
[[Fitxategi:HarmOsc5.png|thumb|300x300px|Oszilazio behartuak anplitude handiena dute kanpo-indarrak erresonantzia-maiztasun izatean.]]
non indarraren <math>\omega</math> pultsazioa edozein den (ez du zertan sistemaren <math>\omega_0</math> pultsazio propioa izan). Higiduraren ekuazio diferentziala hauxe izango da:
<math display="block">m \frac {\text {d}^2 x} {\text {d}t^2} + b \frac {\text {d} x} {\text {d}t} +kx
= F_\text {k} \sin \omega t. </math>
Ekuazio diferentzial hori inhomogeneoa da, eta beraren soluzio orokorrak bi termino ditu: sistema homogeneoaren ekuazio orokorra gehi sistema inhomogeneoaren soluzio partikular bat.
* Sistema homogeneoaren soluzioa oszilazio indargetuena, hots, ''parte trantsitorio'' bat da, denbora pasatu ahala nulu bihurtzen dena.
* Sistema inhomogeneoaren soluzioa ''parte'' ''iraunkorra'' da, kanpo-indarrari dagokiona: horiexek dira ''oszilazio behartuak'', kanpo-indarraren pultsazioz gertatzen direnak.
Oszilazio behartuen anplitudea kanpoko indarraren pultsazioaren eta sistema oszilakorraren pultsazio propioaren arteko erlazioaren araberakoa da. Kanpo-indarraren aprobetxamendurik egokiena bi pultsazio horiek berdinak direnean gertatzen da: <math>\omega = \omega_0 </math> denean. Kasu horretan sistema [[erresonantzia]]<nowiki/>n dagoela esaten da, eta horregatik pultsazio propioari dagokion maiztasunari ''erresonantzia-maiztasuna'' (edo ''erresonantzia-frekuentzia'' deritzo).<br />
== Adibideak ==
94 ⟶ 109 lerroa:
== Bibliografia ==
* Etxebarria, Jose Ramon (argitaratzailea) (2003) Fisika Orokorra (2. arg.), Udako Euskal Unibertsitatea (UEU), ISBN 84-8438-045-9
* Marion, Jerry B. (1996). ''Dinámica clásica de las partículas y sistemas''. Barcelona: Ed. Reverté. ISBN 84-291-4094-8
* J.R. Etxebarria & F. Plazaola, ''Mekanika eta Uhinak'', UEU (1992), ISBN 84-86967-42-2
* J.M. Agirregabiria, ''Mekanika klasikoa'', UPV/EHU (2004), ISBN 84-8373-631-4
== Ikus gainera ==
* [[Abiadura]]
* [[Azelerazio|Azelerazioa]]
* [[Indar]]
*
▲<br />
[[Kategoria:Zirkuitu elektrikoak]]
| |||