Wikipedia

Alessandro Manzoni: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
7. lerroa:
=== Lehen urteak ===
 
[[1792]]an, Manzoniren gurasoak banandu egin ziren [[1792]]aneta, eta harrezkero, eskola erlijiosoetan ikasi zuen, aitaren ardurapean.
 
[[1801]]ean Milango nobleen eskolara aldatu zuten eta han ikasi zuen [[1805]] arte. Milanen harremanak izan zituen iheslari politikoekin eta ideia ilustratuetan sakondu zuen. Joera [[jakobino]] erradikala eta elizaren kontrakoa nabarmendu zen Manzonirengan urte haietan, ''Del trionfo de la liberta'' (1801, ''Askatasunaren garaipena'') obrako 4lau kantuek erakusten duten bezala.
 
=== Parisko egonaldia ===
15. lerroa:
[[Fitxategi:Alessandro Manzoni.jpg|ezkerrera|thumb|Alessandro Manzoniren litografia.]]
 
[[1805]]. urtean, [[Paris]]a aldatu zen, amarekin elkartzera. [[1810]] arte bizi izan zen han, eta garrantzi handiko urteak izan zituen, bai bere bizitzari eta baita, batez ere, bere karrerarijarduerari dagokionezzegokionez ere. Izan ere, [[Europa]]ko literatura joeren berri izan zuen Parisen, han zegoelazeela bere garaiko literatura-bilera ezagunenetan parte hartu zuen. Bilera horietan [[Fauriel]], [[erromantizismo]]aren aitzindarietako bat ezagutu, eta Frantziako literatura aztertu zuen.
 
Harremanak izan zituen ideologo errepublikazaleekin, eta frantses tradizio moralista ezagutu eta bereganatu zuen. Horrela, literaturaren kontzeptua aldatzen ari ziren ezaugarriak jabetzenjabetuz joan zen.
 
[[1808]]. urtean [[Henriette Blondel]] gazte [[kalbinismo|kalbinistarekin]] ezkondu zen. Emaztea katolizismora bihurtu zen ezkondu eta handik denbora gutxira, eta Manzoni bera ere, bere jarrera agnostikoa alde batera utzirik, [[Voltaire]]ren [[deismo]]ra hurbildu zen lehenik, eta [[katolizismo|katoliko]] egin zen, azkenik, [[1810]]ean.
23. lerroa:
=== Manzoniren oparoaldia ===
 
Urte hartan, Milanera itzuli zen. Milanen idazleen eta intelektualen bilgune bihurtu zuen bere etxea, eta erromantizismoaren sehaskatzat har daiteke, horrenbestez.
 
Hiru urtez idatzi gabe egonibili ondoren, literaturari heldu zion berriro [[1812]]an, eta ''Inni sacri'' (''Ereserki sakratuak'') obraren lehen abestiak argitaratu zituen (azkena 1822an eman zuen argitara azkena). Handik aurrera, eta 1817. urtea inguru arte, izan zituen Manzonik urterik oparoenak olerkigile, antzerkigile, eleberrigile eta teorialari gisa.
 
[[Antzerki]]ari dagokionez, bi obra hauek ditu aipagarriak: ''11 conte di Carmagnola'' (''Carmagnolako kondea'', 1820), XV. mendean [[Venezia]] eta Milan artean gertatu ziren istiluei buruzko obra erromantikoa, eta ''Aldechi'' (1822), Lombardiaren historiari buruzko drama poetikoa. [[William Shakespeare|Shakespeareren]] eragina ageri duten bi antzezlan hauek, Manzoniren olerkigintzaren obra bikaintzat har daitezkeen koruak agertzen dituzte eta bikain dokumentatuta daude; horrez gainera, arau klasikoak hautsi zituen lan horietan, eta horrenbestez, horiek dira erromantizismoaren muina garbien erakusten dutenak.
 
Olerkietan, berriz, ''Marzo 1821'' (1821, ''1821.eko martxoa'') eta ''Il cinque maggio'' (1822, ''Maiatzaren 5a''), [[Napoleon Bonaparte|Napoleonen]] heriotza zela-eta hari buruz idatzitako oda, dira azpimarratzekoak dira. [[Johann Wolfgang von Goethe|Goetheren]] ustez, ''Maiatzaren 5a'' gertaera historiko hari buruz sekula idatzi den lanik ederrena da. Hala ere, hasieran esan bezala, Manzoniren obrarik ospetsuena ''Maiatzaren 5aEzkongaiak'' eleberri historikoa da. Italiar abertzaletasunaren maisulantzat hartua da, eta Italia berriko hizkuntza eta prosa finkatu zituen.
 
Baina, hasieran esan bezala, Manzoniren obrarik ospetsuena ''Ezkongaiak'' eleberri historikoa da. Italiar abertzaletasunaren maisulantzat hartua da, eta Italia berriko hizkuntza eta prosa finkatu zituen.
 
=== ''I promessi spossi'' (''Ezkongaiak'') ===
 
Manzoni [[1821]]. urtean hasi zen ''Ezkongaiak'' eleberria idazten. LehenengoLehen bertsioa, ''Fermo eta Lucia'', 1823an amaitu zuen, baina 1827. urtean eman zuen argitara lan osoa, hiru liburukiz osaturiko argitalpen batean. [[1842]]an, dena dela, zuzenduta argitaratu zuen, atalka.
 
[[1842]]an, dena dela, zuzenduta argitaratu zuen atalka.
 
''Ezkongaiak'' eleberria XVII. mendean dagokokatuta kokatuadago, [[Lombardia]]n, eta Renzo eta Lucia nekazarien istorioa du kontagai.: Renzoezkondu etanahi Luciaduten ezkongaiak dira eta ezkondu egin nahi dute. Herriko jauntxoa emaztegaiaz maitemintzenmaitemindu da, ordea, eta ezkontza hori galarazteko ahalegin guztiak egingoegin ditu: besteak beste, herriko apaiz koldarra mehatxatuz, besteak bestemehatxatu. Hainbat gorabeheraren ondoren (gerra, izurria, etab.), ezkontzeagazteak lortzenazkenean duteezkondu gazteekegiten dira.
 
Garai hartan ohi zen bezala, Manzonik ez zuen irudimenezko gertaerek egia historikoa ezkutatzerik nahi izan, eta irudimena eta historia bateratu zituen horretarako, gertaera eta sentimendu errealak hobeki azaldu ahal izateko. Sinesgarritasuna ematen ahalegindu zen, beraz, Manzonibaina, baina horretarako lana berridatzi eta herri-hizkuntzara egokitu behar izan zuen 1842ko argitalpenerako, maila guztietako irakurleek, eta ez soilik eliteek, ulertzeko moduko obra izan zedin.
 
{{commonskat}}
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Alessandro_Manzoni"(e)tik eskuratuta