Osziladore harmoniko: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Artikulua osatzen ari naiz oraindik.
Testua osatzen ari naiz.
22. lerroa:
Oszilazio harmonikoen kasuan, pultsazioa, periodoa eta frekuentzia oszilatzen ari den sistema fisikoaren konstanteak dira, beti ere sistema oszilakorraren parametroen araberakoak.
 
Zehazki esanda, pultsazioak partikularen masaren eta malgukiaren-elastikotasun konstantearen menpekotasuna du, era honetan adierazia:<math display="block">\omega = 2 \pi f = \sqrt{\frac {k} {m}} = \text {kte}. </math>Ondorioz, malgukiak masan eragindako higidura periodikoa da, oszilazio bakoitzaren periodoa honako hau izanik:<math display="block">T = \frac {1} {f}= 2 \pi \sqrt {\frac {m}{k}}. </math><br />
[[Fitxategi:Simple Harmonic Motion Orbit.gif|thumb|HigiduraOsziladore harmonikoharmonikoaren sinpleahigidura espazio errealean eta higiduraren orbita fase-espazioko argazkiaespazioan.]]
 
=== Oszilazio harmonikoaren adierazpen grafikoa fase-espazioan ===
=== <math display="block">T = \frac {1} {f}= 2 \pi \sqrt {\frac {m}{k}}. </math>Higidura harmonikoaren fase espazioa ===
Osziladore harmonikoak aldiune jakin batean duen egoera erabat definiturik geratzen da partikularen posizioa eta abiadura ezagutuz gero. Aurreko adibideko osziladoreak askatasun-gradu bakarra duenez, posizioa parametro bakarraz adierazten da, <math>x(t)</math> balioaz, eta abiadura, posizioaren deribatuaren balioaz,hau da <math>v= \text {d}x/\text {d}t</math> balioaz.
 
Bi parametro horien planoko sistema kartesiar baten bi koordenatu modurara hartuz, osziladorearen ''fase-espazioa'' defini dezakegu. Gorago adierazitako posizioa eta abiadura kontsideratuz, <math display="block">x = A\sin (\omega t + \varphi), </math> <math display="block">v = A \omega \cos (\omega t + \varphi), </math>
Bi horien bitartez, osziladoreak ''fase-espazioa'' duen ibilbidea adieraz dezakegu, higiduraren ''fase-argazkia'' osatuz. Grafikoki, fase-espazioan koordenatu kartesiarretan irudikatuz gero, osziladore harmonikoaren ibilbidearen fase-argazkia elipse bat izango da.<br />
 
aldiune bakoitzean osziladoreari fase espazioan dagokio dagokion puntu bat zehaztuko da, eta puntu horrek ibilbide bat osatuko du denboran zehar. Ibilbide horren ekuazio kartesiarra lortzeko, bi ekuazio horietatik <math>t </math> aldagaia eliminatuz, ibilbidearen (edo orbita) ekuazioa lor dezakegu; kalkuluak eginez, hauxe da osziladore hamonikoari dagokion ibilbidearen ekuazioa:
 
<math display="block">\frac {x^2} {A^2} + \frac {v^2} {A^2 \omega^2} = 1. </math>Hain zuzen, ''elipse'' baten ekuazioa da, alegia, osziladore harmonikoak orbita eliptikoa dela fase-espazioan. Nolabait esateko, hori da osziladorearen ''fase-argazkia.''
 
<br />
 
== Osziladore harmonikoaren energia ==