|
=== Emergentzia ===
Larba-aldiaren amaieran begi konposatuak oso azkar garatzen dira, hego-zorroak hedatuhedatzen eta hegaldi-muskuluak hazihazten. Halaber, dagoenekoz arrak eta emeak bereiz daitezke. Aldaketa morfologiko hauekin batera, jokabidea ere bestelakotu egiten da: naiadea, ur sakonagoetansakonetan barikbeharrean, azaletik gertu mugituko da ur-bazterrerantz, edo urpeko landareetan gora. Arnasketa-tasak handiagotu zaizkiolarikzaizkionez, naiadeak oxigeno atmosferikoa bilatuko du tarteka, eta horretarako, [[brankia]] eta [[ondeste]] bidezko [[arnasketa]] alde batera abandonaturikutzirik, lehen espirakulua[[espirakulu]]a erabiliko du. Iharduera elikatzailea ere bertan behera utziko du. Aldaketa guzti hauek, intsektuen metamorfosi osoa bezalaxe, hormona bidez erregulaturik daude. Zenbait egunez luzatzen da aldi hau.<ref name=alt2/>
Azkenik naiadea prest dago azkenazkeneko mudarako, muda imaginal deritzon horretarako, zeinak imagoa[[imago]]a ekarriko baitu, hau da, ale heldua. Eraldaketa airean gertatzen da, hortik aurrerako ingurunean alegia. Goizeko lehen orduetan, ura utzi eta handik ordu- pare batera, naiadeak zurtoinen batean gora igoko du, ura behin-betikozbetiko abandonaturik. Orduan hasten da itxura- aldaketa drastikoa; orduerdian bukaamai daitekeena: toraxa puztu eta larbaren azala urratu egiten da hego-zorroen artean; luzaro gabe handituko da arraildura, eta bertatik imagoaren toraxa kanporatu egingo delarikda. Burua, eta gero hankak eta hegoak agertuko dira. Azkenean, abdomena askatuko du. Eraldaketa amaitzeko, larbaren “alkandora” erantzi eta gero, hegoak hedatu eta gotortu egin behar dira. Hasieran zimurtutazimurturik, apurka-apurka destolestu eta luzatu egiten dira, sikatzeazidortzeaz batera. Konturatu orduko zeharo itxuratu zaigu burruntzi edo sorginorratzasorgin-orratza.<ref name=alt2/>
Garapen- urrats guztietatik deskribatu dugun, emergentzi -aldia da arriskutsuena, zalantzarik gabe. Izan ere, zenbait orduz txitxiburduntziburrduntzi eta sorginorratzaksorgin-orratzak oso zaurgarriak dira, [[anura|igel]], [[armiarma]] eta txorien esku daudelarik. Era berean, imagoaren emergentziaren tarte horretan, haizeak, euriak edota tenperatura baxuek kalte handiak ekar diezaizkiekete: adibidez ''[[Anax imperator]]'' txitxiburduntziarenburruntziaren populazio batean eguraldi hotzak sortutako % 16ko hilkortasuna neurtu da. Hari horri helduz, hautespen naturalak bultzatu egin dituela pentsa daiteke, azal zaharra azkar egotzi, kutikula berria arin gogortu, eta hori egiten duten bitartean ahal denik eta ezkutuen mantentzen diren odonatuak.<ref name=alt2/>
== Odonatuak eta gizakia ==
|
