Tartaro (mitologia): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
5. lerroa:
[[Greziar mitologia]]n, Tartaroa, jainko bat zein Behe munduko toki bat da, [[Hades]]a baino are sakonagoa. Antzinako iturri [[orfismo|orfikoetan]] eta eskola misterikoetan, lehenik existitu zen "gauza" mugagabea ere bada, nondik Argia eta Kosmosa jaio ziren.
 
Bere [[Teogonia]]n, [[Hesiodo]]k, TartaroUnibertsoan jaio ziren jatorrizko kontzeptu edo dibinitateetako bat dela dio, [[EterKaos (mitologia)|EterKaosa]] eta, [[Gaia (jainkoa)|GearenGea]] semea(lurra) eta [[TifonEros]]ekin etabatera. [[EkidnaHonakoa (mitologia)|Ekidnaren]]ere aita zela dio.badio; [[Brontze]]zko [[ingude]] batbatek, Lurra jo arte zerutik bederatibederatzi egunez eroriko dela, Lurrera iritsi arte, etalitzatekeenak, lurretik Tartarora erortzen beste hainbeste egun emango dituela ere badiolituzkeela. [[Iliada]]n, [[Zeus]]ek, Tartaroa "Hadesetik hain behera dago, zerua, lurretik bezain altu dagoen bezala" dagoela dio. Eguzkitik hain urrun dagoen tokia eta lurrean hain sakon dagoen tokia izanik, hiru gau geruzaz inguratua dago, brontzezko harresi bat inguratzen dutenadutenak, azken honek, aldi berean, Tartaroa hartzen duelarik. Putzu heze, hotz eta zoritxarreko bat da, iluntasurik ilunenean hondoratua. Unibertsoan jaio ziren jatorrizko objektuetako bat da, [[Kaos (mitologia)|Kaosa]], [[Gaia (jainkoa)|Gea]] (lurra) eta [[Eros]]ekin batera.
 
[[Gaius Julius Hyginus]] idazle latindarraren arabera, Tartaro [[Eter (mitologia)|Eter]] eta [[Gaia (jainkoa)|Gearen]] semea zen. [[Tifon]] eta [[Ekidna (mitologia)|Ekidnaren]] aitatzat ere jotzen da.
Greziar mitologiaren arabera, Hadesa hildakoen tokia den bitartean, Tartaroak, gainera, biztanleren batzuk ere baditu. [[Kronos]]ek, errege zen [[Titan]]ak, boterea hartu zuenean, [[Ziklope]]ak Tartaroan giltzaperatu zituen. [[Zeus]]ek, Titanen aurkako bere borrokan lagun ziezaioten. [[Olinpo]]ko jainkoek, azkenean, garaitu egin zituzten, eta titan asko Tartarora jaurti zituzten ([[Prometeo]], [[Atlas (mitologia)|Atlas]], [[Epimeteo]], [[Menezio]], Kronos eta Metis izan ziren bertan giltzaperatuak izan ez zirenetako batzuk). Tartaroan, presoak, erraldoiek zaintzen zituzten, horietako bakoitzak, 50 buru eta 100 beso indartsu zituelarik, [[Hekatonkiro]]ak, alegia. Beranduago, Zeusek [[Tifon]] munstroa garaitu zuenean, Tartaro eta Gearen semea zena, hau ere Tartarora jaurti zuen.
 
Greziar mitologiaren arabera, Hadesa hildakoen tokia den bitartean, Tartaroak, gainera, biztanleren batzuk ere baditu. [[Kronos]]ek, errege zen [[Titan]]ak, boterea hartu zuenean, [[Ziklope]]ak Tartaroan giltzaperatu zituen. [[Zeus]]ek, Titanen aurkako bere borrokan lagun ziezaioten. [[Olinpo]]ko jainkoek, azkenean, garaitu egin zituzten, eta titan asko Tartarora jaurti zituzten ([[Prometeo]], [[Atlas (mitologia)|Atlas]], [[Epimeteo]], [[Menezio]], Kronos eta Metis izan ziren bertan giltzaperatuak izan ez zirenetako batzuk). Tartaroan, presoak, erraldoiek zaintzen zituzten, horietako bakoitzak, 50 buru eta 100 beso indartsu zituelarik, [[Hekatonkiro]]ak, alegia. Beranduago, Zeusek [[Tifon]] munstroa garaitu zuenean, Tartaro eta Gearen semea zena, hau ere Tartarora jaurti zuen.
 
Beranduagoko mitologietan, Tartaroa, zigorra, krimenari egokitzen zaion tokia bihurtu zen. Adibidez, [[Sisifo]], lapurra eta hiltzailea zena, betirako, harkaitz bat maldan gora bultzatzera zigortua izan zen, soilik, berriz, harkaitza bere pisuaren ondorioz erortzen ikusteko. Han zegoen, baita ere, [[Ixion]], senide bat hil zuen lehen gizakia. Bere aitaginarreba, garretan zegoen ikatzez beteriko putzu batetara erorrarazi zuen, soilik ezkon opariak ordaintzea eragozteko. Bere bidezko zigorra, betierekotasun osoa, garretan zegoen gurpil batean biraka ematea izan zen. [[Tantalo (mitologia)|Tantalok]], jainkoen konfidantzaz gozatzen zuena, hauekin jan eta hitz eginez, jainkoen janaria eta sekretuak bere lagunekin banatu zituen. Bere bidezko zigorra, ur hotzetan leporaino hondoratua izatea izan zen, bere egarria asetzen saiatzen zen bakoitzean desagertzen zena, bere gainean, mahats gozoak zituelarik, eta bera iristen ez zen tokiraino igotzen zirenak hartu nahi zituen bakoitzean.
 
[[Radamantis]], [[Eako]] eta [[Minos]] ziren hildakoen epaileak eta Tartarora nortzuk joan behar zuten erabakitzen zuten. Radamantisek, asiar arimak epaitzen zituen, Eakok [[europa]]rrak, eta Minosek zuen boto erabakigarria, eta greziarrak epaitzen zituenbaitzituen.
 
== Erromatar mitologia ==
[[Fitxategi:Inferno Canto 28, Gustave Dorè.jpg|thumb|Kristautasunaren ikuspuntutik]]
[[Erromatar mitologia]]n, Tartaroa, bekatariak bidaltzen ziren tokia zen. Virgiliok, bere lan ospetsua den [[Eneida]]ren VI. liburuan, toki erraldoi bat bezala deskribatzen du, [[Flegetonte]] ibai gartsuaz eta bekatariek bertatik ihes egitea eragozteko harresi hirukoitzez inguratua. 50 ahotzar beltz dituen hidra batek zaintzen du, ate kirrinkari batean esertzen zena, diamantezko zutabeek babesturik. Barnean, harresi zabalak eta burnizko dorre garai bat dituen gaztelu bat dago. [[Tisifone]], mendekua irudikatzen zuen [[Eriniak|Furiak]], lorik egin gabe zaintzen du dorre horren tontorrean, zigor bat joz. Barnean, berari buruz, bizien lurra eta Olinpoaren arteko distantziarendistantzia bikoitzabikoitzera, sakonean jaisten den putzu bat dago. Putzu honen hondoan, Titanak, [[Aloada]]k eta beste bekatari asko daude. Tartaroaren barnean, bekatari gehiago daude, greziar mitoetan gertatzen den antzera zigortuak.
 
== Kristautasuna ==