|
[[File:First Triumvirate of Caesar, Crassius and Pompey.jpg|thumb|500px|Ezkerraldetik eskuinaldera: Zesar, Kraso eta Ponpeio]]
'''Lehen Triunbiratua'''<ref>''Triunbiratu'' agertzen da Elhuyar eta 3000 hiztegietan. ''Triumviratu'' agertzen da Euskaltermen.</ref> da historialariek [[Julio Zesar|Zesar]], [[Ponpeio]] eta [[Marko Lizinio Kraso|Krasok]] osatu zuen itun politikoari emandako izena. Lehen Triunbiratuak ez zeukan inolako estatus ofizialik. Osatzaileen botere ekonomikoa zein politikoa zen itun honek zuen oinarria.
== Historia ==
K.a. 70ean [[Marko Lizinio Kraso|Kraso]] eta [[Ponpeio]] kontsul izendatu zituztenez geroztik, elkarri gorroto zioten, biek uste baituztenbaitzuten bestea kideren kontutik saiatu zela ospea handitzen. [[Julio Zesar|Zesarrek]] elkartu zituen hiruron ahalmenak batzeko asmotan. [[Julio Zesar|Zesarrek]] entzute handia zeukan erromatarren arruntengan; [[Marko Lizinio Kraso|Kraso]] arras aberatsa zen; eta [[Ponpeio]]kPonpeiok ospea bere ahalmen militarrari zor zion.
[[Marko Lizinio Kraso|Kraso]] eta [[Julio Zesar|Zesar]] lagun zaharrak ziren. [[Ponpeio]] [[Julio Zesar|Zesarren]] alaba bakarrarekin ezkondu zen ituna indartzearren. Hasiera batean akordio sekretua izan arren, Senatuak [[Julio Zesar|Zesarren]] laborantza-legea gelditu zuenean, [[Julio Zesar|Zesarrek]] [[Ponpeio]] eta [[Marko Lizinio Kraso|Kraso]] alboan zituela eman zuen erantzuna, ituna erakutsiz.
Triunbiratuen indarrari esker, [[Julio Zesar|Zesar]] bost urterako [[Galia]]ko prokontsul izendatu zuten. [[Ponpeio]] eta [[Marko Lizinio Kraso|Krasok]] kontsulatua partekatu zuten berriro K.a. 55ean. Orduan, [[Julio Zesar|Zesarri]] beste bost urterako luzatu zioten agintaldia.
Itunak, halere, ezin izan zuen betiko iraun, triunbiroen nortasuna eta handinahia kontuan hartuta. [[Ponpeio]]renPonpeioren jelosia Zesarrek [[JulioGalietako Zesargerrak|Zesarrek]] [[Galia]]nGalian arrakasta lortu ahala]] hazten zen. [[Ponpeio]]kPonpeiok eta [[Marko Lizinio Kraso|Krasok]] elkar mesprezatzen zuten. Bi hilotzek betiko suntsitu zuten aliantza. Lehenengoa [[Julia Zesaris]], [[Ponpeio]]renPonpeioren emaztea eta [[Julio Zesar|Zesarren]] alabaren hil zen. Bigarrenik, [[Marko Lizinio Kraso|Kraso]] hil zen, partiarren kontra borrokatzen ari zela eta porrota lotsagarri baten ondoren.
Pixkanaka, [[Ponpeio]] [[Julio Zesar|Zesarrengandik]] urrundu zen. [[Zezilio Metelo]] senatari atzerakoiaren alabarekin ezkondu zen. Kontsul bakarra izendatu zuten K.a. 52an. Horretaz gain, [[Hispania]]ko probintziak gobernatzen zituen laguntzaileen bitartez.
K.a. 49an, Senatuak [[Erroma]]ra itzultzeko agindu zion [[Julio Zesar|Zesarri]]. Honen ezezkoak eta Rubicon[[Rubikonen zeharkatzea|Rubikon ibaiko zeharkaldiak]] [[Zesarren Gerra Zibila|gerra zibila piztu zuten]].<ref>{{erreferentzia|abizena= Kohn|izena= G.C.|izenburua= Dictionary of Wars|urtea= 1986|orrialdea= 374}}</ref> Lehen borroken ostean, Farsalo batailan, [[JulioFarsaliako Zesar|Zesargudua]]n, Zesar atera zen garaile. [[Ponpeio]]renPonpeioren hurrengo hilketak [[Julio Zesar|Zesar]] utzi zuen [[Erroma]]koErromako buru''dictator bakarraperpetuo'' (betiereko diktadore).<ref>{{erreferentzia|editorea= Hornblower, S., Spawforth, A. |izenburua= The Oxford Companion to Classical Civilization|urtea= 1998|orrialdea= 219–24}}</ref>
== Erreferentziak ==
[[Kategoria:Erromatar Errepublika|T]]
[[Kategoria:K.a. 50eko hamarkada]]
[[Kategoria:Julio Zesar]]
[[de:Triumvirat#Das Erste Triumvirat]]
[[ja:三頭政治#第一回三頭政治]]
| 