|
'''Xaria''' edo '''sharia''' (<ref>{{erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?sarrera=xaria&antzekoak=ez&option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&layout=aurreratua&Itemid=&lang=eu&bila=bai|egilea=[[arabieraEuskaltzaindia]]z|izenburua=Euskaltzaindiaren شريعةHiztegia}}</ref> ''({{lang-ar|شريعة|xariʿa''}}, "''{{lang-eu|bidea''"/"''patua''"}}) [[islam]]aren lege sistemari eta [[islam]]eko bizitzako atal guztiei egiten die erreferentzia. Islamaren legea da, [[Korana|Koranean]], Sunnan, herri tradizioetan eta islamaren lehenengo bi mendeetako musulman jakintsuen lanean oinarritzen dena. Hainbat gai aipatzen ditu, hala nola [[politika]], [[ekonomia]], banketxeak, negozioak, kontratuak, [[familia]], [[sexu ugalketa|sexualitatea]], garbitasun eta gai sozialak, adibidez.
Lege islamikoa da erabiltzen den lege erlijiosorik hedatuena, eta munduko hiru sistema juridiko hedatuena da, [[zuzenbide komun]] eta [[zuzenbide zibil]]arekin batera. Islamaren Urrezko Garaian, zuzenbide islamiko klasikoak zuzenbide komunaren garapenean eragin zuela uste da, baita zuzenbide zibilaren hainbat instituzioren garapenean ere.
Musulmanak ez diren beste lege sistema askoren aztarnak ikus daitezke sharianxarian: antzinako arabiar beduinoenak, [[Meka]]ko merkataritza legearenak, [[Medina]]ko nekazaritza legearenak, konkistatuko herrietakoenak, eta erromatarren eta juduen legearenak.
ShariaXaria legea dela esatea, baina, ez da erabat zuzena, legeaz haragokoa baita. ShariakXariak erlijioa, politika, gizarte eta etxeko ohiturak, eta bizitza pribatua, dena hartzen du. Berez, musulman guztiei dago zuzendua, baina musulman gizartean bizi den pertsona orori aplikatzen zaio neurri batean; herrialde musulmanetatik kanpo bizi direnean edo bidaiatzen dutenean, ez daude shariaxaria betetzera derrigorturik. ShariaXaria ez da [[gizaki]]arentzat kritikagarri, Jainkoaren nahian oinarritzen baita.
ShariarenXariaren arauak bi multzotan bana daitezke: elizkizun eta errituei buruzkoak, batetik, eta lege eta politikari buruzkoak, bestetik. Baina halere, shariarenxariaren atal gehienek eragin gutxi izan dute, edo batere eraginik ez, musulman gizarte gehienetan, salbu eta islamiartze aldi batean txertatu direnetan ([[Sudan]]en, [[Iran]]en, [[Saudi Arabia]]n eta neurri batean, [[Libia]]n). Baina garrantzi handikoa da etxeko auzietan, hala nola familia, ezkontza edota ondoretasun arazoetan.
== Ikus, gainera ==
* ''[[Mufti]]''
{{commonskat}}
{{ lur | data=2011/12/27}}
{{erreferentzia_zerrenda}}
{{Islam}}
|
