Bearnes: berrikuspenen arteko aldeak

'''BearnesaBiarnesa''' (bearnesezbiarnesez: {{lang|oc|''bearnés'' edo ''biarnés''}}), [[okzitaniera]] hizkuntzaren barruan, [[gaskoi (hizkuntza)|gaskoi]] [[dialekto]]aren azpidialekto bat da, [[Bearno|Biarno]]n ([[Pirinio Atlantikoak]], [[Frantzia]]) mintzatua. [[Zuberoa]]ko mugan ere hitz egin izan da, eta etxalde batzuetan oraindik ere badira bearnerarenbiarnesaren hiztun gutxi batzuk.<ref>"Euskara bidaide", ''Nora aldizkaria'', 22. alea, 2009ko azaroa</ref> Biarnesak izan du okzitanieraren aldaera guztietatik atzerakada gutxien, eta nortasun handikoa da, historikoki Pirinioen testuinguruan [[Bearnoko bizkonderria|Biarnok]] izandako garrantzi politikoarengatik.

BearnesakBiarnesak, hizkuntza idatzi gisa, [[Bearnoko bizkonderria]] izan zen bitartean loraldia bizi izan zuen, [[XIV. mendea|XIV. mendetik]] [[1620]]ra. BearnesaBiarnesa, horrela, lege- eta administrazio-agirietan erabiltzen zen, beste [[okzitaniera|okzitaniar aldaerak]] jada eremu horietatik at zeudenean. 1620tik aurrera, bearnesarenbiarnesaren gainbehera hasi zen pixkanaka. [[Frantziako Iraultza|Frantziar Iraultzaren]] ondoren, [[1789]]tik aurrera, [[frantses]]ak ia osoki ordezkatu zuen agiri eta ekitaldi ofizialetan.

[[1982]]ko ikerketa baten arabera, Bearnoko biztanleen %&nbsp;51 bearnesabiarnesa hitz egiteko gai zen; %&nbsp;70, ulertzeko gai; eta %&nbsp;85, hizkuntza babestearen alde zeuden. Gaur egun, bearnesabiarnesa [[gaskoi (hizkuntza)|gaskoiaren]] aldaerarik indartsuena da, nahiz eta [[hizkuntza gutxitu|egoera gutxitu]] argian egon eta hizkuntza-transmisioa gero eta urriagoa izan.