Wikipedia

Uniform Resource Locator: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t zuzentzeko markatzea, eta beste
Etiketa: Desegin
tNo edit summary
2. lerroa:
{{zuzendu}}
{{erreferentzia falta}}
'''URL''' edo '''Uniform Resource Locator''' (Baliabideen Kokatzaile Uniformea) formatu estandar bat betetzen duen karaktere kate bat da, hainbat baliabide —hala nola [[Internet]]en dokumentuak eta irudiak bezalako baliabideakirudiak— izendatzekokokatzeko balio duena.
 
Argazkiak eta dokumentuak beraien kokapenaren arabera interneten antolatzeko balio du adibidez. Interneten bizitzan URLak funtsezko aurrerapenak izan dira. Tim Berbers-Leek erabili zituen lehen aldiz 19911991n, World Wide Web (WWW edo Web)-eko dokumentuen arteko loturak ezartzeko. 1994tik, interneteko ereduetan, URLren kontzeptua URI kontzeptu orokorragoaren menpe barneratua izan da (Uniform Resource Identifier – Baliabide identifikatzaile uniformea. Baina URL hitzhitza oraindirek ereoraindik hedatuagoa dago. Nahiz eta inongo ereduetaneredutan inoiz ez den azaldu, jende askok URLk ''universal resource locator'' (baliabide aurkitzaile unibertsala) esan nahi duela uste du. Interpretazio horren zergatia, URI siglako ''U''-ak hasiera batean ''universal'' esan nahi zuelako (RFC 2396 publikatu aurretik) sor zitekeen, nahiz eta URL siglako ''U''-ak hitz hori inoiz ere adierazi ez duen.
 
Interneteko informazio erabilgarriaren baliabide bakoitzari, E1 URL izeneko ezaugarrien katea izendatzen zaio. URL ezberdin bat existitzen da World Wide Webeko dokumentu bakoitzeko orrientzat, Gopher osagai guztientzat eta USENETeko eztabaida talde guztientzat, eta horrela urrenez urren.Informazio baliabide baten E1URL-a bere interneteko helbidea da, nabigatzaileak aurkitzea eta modu egokian erakustea ahalbidetzen duena. Horregatik URLak informazioa gordetzen duen ordenagailua, direktorioa, fitxategiaren izena eta datuak berreskuratzeko jarraitu beharreko protokoloa biltzen ditu.
15. lerroa:
Adibidez: ''<nowiki>http://eu.wikipedia.org/</nowiki>''
 
Informazio zehatza RFC 1738 andokumentuan dago zehaztuaazalduta, ''Uniform Resorce Locators'' izenpeanatalean.
 
== URL eskema ==
41. lerroa:
 
URL guztiek, eskemaren arabera, sintaxi orokor bat jarraitu behar dute. Eskema bakoitzak bere baldintza edo betekizunak zehaztu ditzake bere zati zehatzarentzat, baina beti ere URL osoak sintaxi orokorra jarraitu behar du.
Ikur kantitate mugatu bat erabiliz, ASCIIrekin bateragarriak beti ere, sintaxi orokorrak URLak errekurtsubaliabide baten helbidea identifikatzeko gaitzen ditu. Konexiotan oinarrituriko protokolo tipikoak erabiltzen eskemak sintaxi komun bat erabiltzen dute:
eskema://autoridad/ruta?consulta#fragmento
Autoritatea zerbitzari baten IP helbide edo izena izan oi da, batzuetan bi puntu ditu ondoren (“:”) eta TCP portu baten zenbakia ere. Batzuetan erabiltzaile baten izena eta klabe bat eraman ditzake ere.
Ruta egitura hierarkiko bateko kokapena da. Barra diagonala erabiliaz adierazten da (“/”), eta osagaiak banatzeko erabiltzen da.
Consulta: datu base baten kontsulta dinamikoaren parametroak adierazten ditu normalean.
Frangmento-ak errekurtsoaren portziozati bat identifikatzen du, normalean dokumentu batean dagoen kokapen bat.
 
 
55. lerroa:
 
* Eskema, HTTP kasuan, gehienetan http-ren baliokidea izaten da, baina https ere izan daiteke, HTTP, TLS (konexio seguruago bat) batera konektatzen denean.
* Web (nabigatzailea) ugarik, Eskema://usuarioerabiltzailea:contraseñapasahitza@anfitriónanfitrioia:puertoataka/... eskema erabiltzeko baimena ematen dute, HTTPa baimentzeko. FormatoFormatu hauhori, ekintza gogoangarri bezalagogoangarritzat erabilia izan da, bere horretan dabiltzan zerbitzariak nortzuk diren ez identifikatzeko. Hori dela eta, web ugarik beren laguntza emateazemateari utzi dutediote (formatoformatu honihorri). RFC 3986ko 3.2.1 sekzioak, erabiltzaile/kontrazeinua beste modu batean adieraztea (helbide barran ez den beste nonbaiten) gomendatzen die lehen aipatutako segurtasun arazoak direla eta, eta kontrazeinua inoizpasahitza testu batean inoiz ere agertu behar ez delako.
* Anfitrioia, URLnURLean gehien nabarmentzen den zatia, ia guztietan zerbitzailearenzerbitzariaren izena izaten da, adibidez: www.wikipedia.org, google.com,etab eta abar.
* Portua, TCP portu zenbaki bat zehazten du baina askotan alde batera uzten da (kasu honetan alde batera uzteagatik balorea 80koa da) y seguruenik, erabiltzailearentzako URL guztian inportantzia gutxien duen zatia da.
* Ruta, softwarea ezartzeko usatzen dute erabiltzaileak, baina kasu askotan, artxibo baten izena zehazteko erabiltzen da. Adibidez, la ruta /wiki/Vaca artxiboaren wiki, (seudo-)direktorioa eta Vaca, (seudo-)izena izango lirateke.
* Kontsulta, parametro-balioa. Kendua izan daiteke edo parametro-balio bat edo gehiago egon daitezke. Azken hau honela jarriko litzateke, ?param=valor&otroParam=valor&.... Parametro-balioak garrantzia dute soilik, rutakibilbideak zehaztutako artxiboa automatikoki sortutako web orria denean. Normalean, informazio zehatza daramate erabiltzaile bati eta momentu zehatz batean, adibidez, erabiltzailearen izena, hitz konkretu baten bilaketa,etab.
* Lotura, “fragmentu identifikatzaile” bezalagisa ezagutuaezaguna da, eta web orri bateko leku garrantzitsuei erreferentzi egiten die; adibidez, orri honek barne-loturak ditu orri buru guztietan. Honek webean zehar puntu batetik bestera salto egiteko aukera ematen dizu.
 
 
113. lerroa:
== Ikuspegi globala ==
 
URL terminoa World Wide Web eremutik kanpo ere erabiltzen da. Datu-baseen zerbitzariek URLak parametro bat bezalaparametrotzat zehazten dituzte, haueihoriei konexioak egitea ahalbidetzeko. ModuEra berean, protokolo jakin bat jarraitzen duen bezero-zerbitzariko edozein aplikaziok URL formatu bat zehaztu dezake bere komunikazio prozesuaren zati bezalazatitzat.
 
Datu-base baten URL baten adibidea:
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Uniform_Resource_Locator"(e)tik eskuratuta