Artur erregea: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t ref geh |
t est |
||
35. lerroa:
}}
[[Fitxategi:History of the Kings (f.75.v) King Arthur.jpg|thumb|150px|Artur erregea; XV. mendea]]
'''Artur erregea'''<ref>{{Euskaltzaindia181|orrialdea=14}}</ref> ([[gales (hizkuntza)|galeseraz]] eta {{lang-en|Arthur}}; {{lang-br|Arzhur}}) europar literaturako pertsonai nabarmena da, bereziki literatur ingeles eta [[frantses]]ean, hauetan [[errege]] ideala bezala agertzen da, bai gudan bai bake garaian. Zenbait [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] testu berantiarren arabera, [[VI. mendea]]ren hasieran Artur erregea Britainia [[saxoi]] inbaditzaileetatik defendatu zuen [[britoi]]en buruzagia zen. Artur erregearen kondaira [[Llywelyn ap Gruffudd#Galesen konkista gerrak|ingeles koroaren eta galesen arteko borroken epelean]] agertu zen. Bere historia kondaira eta literaturaren tartean dago; tradizio luzeko kondaira izanik, Britainia Handian aztergai eta eztabaidagai izaten jarraitzen duen arren, egiaztatutzat jotzen da Artur ez dela pertsonaia historikoa.
Arturri buruzko lehengo aipamenak literatura zeltan aurki ditzakegu, ''[[Y Gododdin]]'' bezalako galestar olerkietan. Hala ere, aipamen horietan, adibidez, Nennius deitutako idazle baten kontakizunean, Artur jainko gales bat da, soila eta aspergarria, gero bihurtuko zen errege gerlariaren istoriotik urruti.<ref>{{Erreferentzia|izena=Marc|abizena=Morris|izenburua=A Great and Terrible King: Edward I and the Forging of Britain|argitaletxea=Windmill|hizkuntza=en|data=2009|url=https://books.google.es/books/about/A_Great_and_Terrible_King.html?id=xkMQSZBDX9wC&redir_esc=y|isbn=9780099481751|sartze-data=2018-09-02}} 162-166. or.</ref> Pertsonaia hau egungo formaz aurreneko aldiz agertzen den kontakizuna [[Godofredo Monmouthekoa]]ren ''[[Historia Regum Britanniae]]'' da, eta egile horrek zehaztu zituen kondairaren ezaugarri nagusienak. Monmouth-ek Artur saxoiak garaitu zituen Bretainiako errege gisa aurkezten du, Britainiar Uharteetan inperio bat ezarriz. Bere kontakizunean pertsonaia ezberdinak agertzen dira: [[Uther Pendragon]], Arturen aita; [[Merlin]] haren azti kontseilaria, edo [[Excalibur]] ezpata bezalako elementuak; Arturen jaiotza ere aipatzen da [[Tintagel]]en, bai eta Arturren azken guda [[Mordred]]en aurka, [[Camlanngo gudua]]n eta bere ondorengo erretiroa [[Avalon]] uhartera.
| |||