Cloaca Maxima: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-K. a. +K.a.)
2. lerroa:
'''Cloaca Maxima''' ([[latin]]ezko ''Estolda Nagusia''), munduko [[estolda]] sarerik antzinakoenetako bat zen, [[Antzinako Erroma]]n tokiko zingirak drainatzeko eta antzinateko hiririk populatuenetako baten hondakinak garbitzeko eraikia, [[Tiber]] ibaira ibaiadar bat zeraman, hiriaren parean igarotzen zen ibaia.
 
Bere latinezko izenak, literalki, Estolda Nagusia esan nahi du. Tradizioaren arabera, bere eraikuntza, agian, [[K. a. 600eko hamarkada|K. a. 600]] inguruan hasiko zen, garai horretan [[Erroma]]ko errege zen [[Tarkino Prisko]]ren aginduz. Lan publiko hau, nagusiki, ingeniari etruriarren zuzendaritzari eta erromatar hiritar pobreenen klasetik zetozen langileen lan erdi behartuari esker lortu zen.
 
[[Fitxategi:Map of downtown Rome during the Roman Empire large-annotated.jpg|thumb|250px|Erromako lurrazpiaren mapa Inperio garaian, Cloaca Maxima erakutsiz.]]
8. lerroa:
[[Tito Livio]]k, hiriaren lur azpian eraikia bezala deskribatu zuen arren, beste iturri batzuk (eta estolda sistemaren planoak berak), jatorrizko sistema, muinoetatik jaisten ziren ur korronteak biltzen zituen aire libreko kanal bat zela diote, [[Erromatar foroa|Erromatar Foroaren]] lautada ere drainatuz; kanal hau, batzuetan lur-mailaren petik zulatua, pixkana-pixkana estalia izan zen, hiriaren erdialdeak zuen espazioaren beharraren ondorioz. Beharbada, bi teoriak izan litezke zuzenak, eta, benetan, Cloaca Maximaren zatirik baxuenetako batzuk, dirudienez, lurraren mailatik behera eraiki ziren jatorrian.
 
Cloaca Maxima oso egoera onean mantendu zen Inperio garai osoan. Adibidez, badaude [[K. a. 33]]an [[Marko Agripa]]ren altzadan mantenu lanen eta azterketa baten zantzuak. Hondakin arkeologikoek, garai ezberdinetan eginiko lanak adierazten dituzte, material eta eraikuntza teknika ezberdinekin. Inperioa erori eta oraindik denbora luzez funtzionatzen jarraitu zuen.
 
Sare nagusitik, beste hainbat adar abiatzen ziren, baina, dirudienez, hondakinak bainu publikoetatik, komun publikoetatik eta halako beste eraikin batzuetatik eramaten zituzten estoldak ziren. Erromako egoitza pribatuak, baita luxuzkoenak ere, putzu itsu batekin edo antzerako zeozerkin konforme behar zuten.
14. lerroa:
 
 
Cloaca Maxima, aldiro-aldiro gainbegiratua izan zen Inperioan zehar, eta, zantzuren batzuk, beharbada, [[Erromatar Inperioa]] erori eta gero ere funtzionatzen jarraitu zuela diote. [[K. a. 33]]an [[Marko Agripa]]ren aginduz ikuskatu eta drainatua izan zela ezagutzen da, eta, azterketa arkeologikoek, garai ezberdinetako ebidentziak argitara eman dituzte, osasun sistemak aldiro-aldiro ikuskatuak zirela diotenak. Berrikiago, oraindik existitzen diren pasabideak, Erromako egungo estolda sarera lotu dira, nagusiki, ibaiaren kontrako korronteari aurre egiteko. Uste zenez, Cloaca Maxima, [[Kloazina]]k presiditzen zuen.
 
[[Fitxategi:040227 tevere16CloacaMaxima.jpg|300px|ezkerrera|thumb|Cloaca Maximaren irteera gaur egun ikus daitekeen bezala]]