21:38, 11 urtarrila 2019ko berrikusketa aldatu Marklar2007 (eztabaida \| ekarpenak) 212.766 edits tNo edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		00:52, 10 uztaila 2019ko berrikusketa aldatu desegin LainobeltzBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 125.940 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-K. a. +K.a.) Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{Biografia_infotaula_automatikoa\|jaiotza data=?\|heriotza data=?}} '''Kanbises II.a'''<ref>{{Euskaltzaindia175\|orrialdea=5}}</ref> ({{lang-peo\|𐎣𐎲𐎢𐎪𐎡𐎹}}<ref>{{erreferentzia\|abizena1=Akbarzadeh\|izena1=D.\|izena2=A. \|abizena2=Yahyanezhad\|izenburua=The Behistun Inscriptions (Old Persian Texts)\|argitaletxea=Khaneye-Farhikhtagan-e Honarhaye Sonati\|urtea=2006\|isbn=964-8499-05-5\|orrialdea=56}}</ref>, ''Kambūǰiya''; {{lang-grc\|Καμβύσης}}; ''Kambúsēs''; Erdi Aroko {{lang-he\|כמבישה}}, ''Kambisha''; [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 521ean]] hila) [[akemenestar Inperioa\|akemenestar dinastiako]] persiar erregea izan zen [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 528]] eta [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 521]] bitartean, [[Akemenestar Inperioa\|Persiar Inperioaren]] sortzailea izan zen [[Ziro Handia]]ren seme eta oinordekoa. == Tronuratzea == Ziro II.ak [[K. a. 530eko hamarkada\|K. a. 539an]] [[Babilonia (hiria)\|Babilonia]] konkistatu zuenean, Kanbises izan zen zeremonia erlijiosoak zuzentzeko arduraduna ([[Nabonido]]ren kronikak dioenaren arabera) eta Zirok babiloniarrei eginiko aldarrikapena duen zilindroan, Kanbisesen izena bere aitarenarekin lotua dago [[Marduk]] jainkoari eginiko otoitzetan. Ziroren erregealdiko lehen urtean dataturiko taulatxo batean, Kanbises Babiloniako errege bezala aipatua da; alabaina, bere autoritateak gutxi iraungo zuen, [[K. a. 530eko hamarkada\|K. a. 530]] arte Kanbises ez baitzen tronura lotua izan, Ziro [[Erdialdeko Asia\|Asia Erdialdeko]] [[masageta\|masageten]] aurkako bere azken kanpainara joan zenean. Babilonian bere tronuratzearen eta bere erregealdiko lehen urtearen taulatxo ugari topatu dira, non Ziro "nazioen errege" ("munduko erregea"ren sinonimoa) deitua den. Bere aita [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 528ko]] udaberrian hil ondoren, Kanbises Persiar Inperioko errege bakar bihurtu zen. Babilonian bere erregealdiri buruz topatutako taulatxoek soilik zortzigarren urtea arte hartzen dute, zehazki [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 521eko]] martxoa arte. [[Herodoto]]k (3.66) Kanbisesen erregealdia Ziroren heriotzatik aurrera ezartzen du, eta zazpi urte eta bost hilabeteko iraupena ematen dio, [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 528tik]] [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 521eko]] uda arte. == Afrikako kanpainak == Oso normala da Zirok asiar herrialdeak konkistatu ondoren, Kanbises [[Egipto]] konkistatzera joatea erabaki izana, Ekialdean mantentzen zen estatu independente bakarra. Bere espedizioarekin abiatu aurretik bere anaia [[Esmerdis]] hiltzea agindu zuen, Zirok inperioko ekialdeko probintzien gobernari izendatu zuena. Informazio hau [[Dario I.a]]k ematen du [[Behistungo inskripzioa]]n, egile greziar klasikoek Esmerdisen hilketa Egipto konkistatua izan ondoren gertatu zela dioten bitartean. Gerra [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 525ean]] hasi zen, [[Psametiko III.a]] bere aita [[Ahmose II.a]] faraoiaren oinordeko bihurtu zenean. Kanbisesek bere armadaren martxa [[Sinai]]ko basamortuan zehar tribu arabiarren laguntzarekin prestatu zuen, nortzuk ur biltegiak prestatu zizkioten, basamortua zeharkatzeko funtsezkoak zirenak. Aurreko egiptoar faraoia zen Ahmose II.aren itxaropena persiar mehatxua uxatzeko greziarrekin aliantza batean oinarritzen zen. Alabaina, bere itxaropena hutsean geratu zen zipretar hiriak eta [[Polikrates Samosekoa]] tiranoak (flota boteretsu bat zuena) persiar alderdira batzea erabaki zutela ikusi zuenean, Fanes Halikarnasokoak lez, greziar tropa mertzenarioen komandantea Egipton, eta Udjahorresne [[Sais]]ekoa egiptoarrak, egiptoar flotaren buruzagia zena. == Kanbises faraoi == 18. lerroa: == Kanbisesen amaiera == Kanbisesek Afrikan zehar hedapen saiakera hauek aurrera zeramatzan bitartean, Pertsian, [[Gaumata]] izeneko azti batek Kanbisesen anaia [[Esmerdis]] zela sinestarazi zuen, erregeak aurretik isilpean hilarazi zuena, Egiptora abiatu ondoren bere aurka matxinatuko zenaren beldur. Honela, Gaumatak herriaren babesa lortu zuen, zenbait neurri mesedegarri hartu ondoren, eta, beraz, Kanbisesek Persiara itzultzea eta usurpatzailea zigortzea erabaki zuen. Alabaina, matxinada hura gainditzerik ez zuela ikusita, [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 521eko]] [[martxo]]an bere buruaz beste egin zuen, Dario I.ak Behistungo inskripzioan adierazten duen bezala, [[Herodoto]]k eta [[Ktesias]]ek, hain sinesgarria ez den arren, Kanbisesen heriotza istripu baten ondorioz gertatu zela dioten bitartean. Herodotok Kanbises [[Siria]]ko Ekbatanan hil zela dio, egungo [[Hama]]n (3.64); [[Flavio Josefo]]k [[Damasko]]n hil zela (Antigoaltasun juduak, xi, 2.2), Ktesiasek Kanbises Babilonian hil zela dioen bitartean, erabat ezinezkoa dena. == Erreferentziak == 26. lerroa: \| aurrekoa = [[Ziro Handia]] \| titulua = Persiar Inperioko erregea \| epea = [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 528]]-[[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 521]] \| ondorengoa = [[Esmerdis]] Pertsiakoa }} 32. lerroa: \| aurrekoa = [[Psametiko III.a]] \| titulua = Egiptoko faraoia \| epea = [[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 525]]-[[K. a. 520ko hamarkada\|K. a. 521]] \| ondorengoa = [[Esmerdis]] Pertsiakoa }} 40. lerroa: [[Kategoria:Egiptoko XXVII. dinastiako faraoiak]] [[Kategoria:Akemenestar erregeak]] [[Kategoria:K. a. VI. mendeko biografiak]]

Kanbises II.a: berrikuspenen arteko aldeak