Babiloniar Inperioa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-K. a. +K.a.)
2. lerroa:
{{Antzinako herrialde infotaula
| izena=Babiloniar Inperioa
| hasiera urtea=[[K. a. XVIII. mendea|K. a. 1792]]
| amaiera urtea=[[K. a. 530eko hamarkada|K. a. 539]]
| mapa=AlterOrient.png
| mapa testua=Babiloniar Inperioa berdez
11. lerroa:
| erlijioa=[[Politeismo]]
}}
'''Babilonia''' edo '''Babiloniar Inperioa''' [[Mesopotamia]]n, [[Tigris]] eta [[Eufrates]] ibaien artean, gaur egungo [[Irak]]en, kokatutako estatua izan zen, [[Sumer]]ia eta [[Akadtar Inperioa|Akadeko]] eskualdeen bateratzearekin sortu zena. Inperioaren izena izen berdina zuen [[Babilonia (hiria)|Babilonia]] hiritik zetorkion. Hiri honi buruzko lehen aipamena [[K. a. XXIII. mendea|K. a. XXIII. mendekoa]] da.
 
K.a. 1700. urte inguruan, Babiloniako hiriko erregeak, [[Hammurabi]]k, Mesopotamia eta iparralderago zeuden beste hiri batzuk konkistatu zituen. Babiloniako inperioari hasiera eman zion konkista horrek. Babiloniarrek Mesopotamiako hirien kultura bereganatu zuten eta inguruko herrietan izugarrizko eragina izan zuten.
21. lerroa:
 
=== Antzinako Babiloniako legealdia ===
[[K. a. XIX. mendea]]n, sumertarrak [[Ur-III]] dinastian zeudelarik, [[Eufrates]] ibaiaren mendebaldetik zetozen [[amorrita|amortar]] [[Semita|semitek]] ia [[Mesopotamia]] okupatu zuten eta kontrola hartu zuten. Han, euren legea ezarri eta gobernua sortu zuten. Lehendabiziko urteetan, gobernua [[Isin]]en kokatu zuten. Hiru mende geroago, [[K. a. XVIII. mendea]]n, gobernu monarkiko bat sortu zuten [[Babilonia (hiria)|Babilonia hirian]].
 
Babiloniarrek salerosten zuten mendebaldeko herriekin eta eragina izan zuten haiengan. Babiloniako tropek eta ofizialek [[Siria]] eta [[Kanaan]] zeharkatzen zuten. Geroxeago, kolonialista amortar talde bat Babilonian jarri zen bizitzen salerosteko xedearekin.
 
[[Sumer]]reko seigarren subiranoa zenak, [[Hammurabi]]k, [[K. a. XVII. mendea]]ren hasieraren inguruan [[Mesopotamia]]ri nagusigoa kendu zion [[Babilonia (hiria)|Babilonia hiriaren]] mesederako. Horrexegatik, [[Hammurabi]] Babiloniako lehen erregetzat hartzen da.
 
Babiloniarrek euren erregea [[Marduk]] jainkoaren ordezkari eta [[Babilonia (hiria)|Babilonia hiria]] hauek koroatu behar zituzten hiri sakratua zela uste zuten. Erregeek goberna zezatela bermatzeko, [[burokrazia]] ezarri zuten, [[gobernu zentralista]] eta sistema [[zerga]]dun bat garatuz.