Espainiako Gerra Zibila Euskal Herrian: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t →Hildakoak: Paragrafoen kohesioa, zuz |
|||
225. lerroa:
[[File:Gerra Zibileko biktimen gorpuzkinak.jpg|thumb|Gerra Zibileko biktimen gorpuzkinak, gehienak identifikatu gabeak, [[Aranzadi Elkartea|Aranzadi Elkarteak]] bilduak eta [[Duintasunaren Kolunbarioa|Duintasunaren Kolunbarioan]] jarriak 2018an.]]
{{Sakontzeko|Gerra Zibileko biktimak Nafarroan}}
Nafarroa Garaian, gerra ekintzarik gabe, estimatu da errepresioak zuzenean 3.200dik 4.000 pertsonara hil zituela. [[Araba]], [[Bizkaia]] eta [[Gipuzkoako Batzar Nagusiak|Gipuzkoan]] azterketa zehatzagoa egin da, eta 20.000 hildako inguru zenbatu zituen [[Eusko Jaurlaritza|Eusko Jaurlaritzaren]], [[Gogora Institutua|Gogora Institutuaren]], EHUko Giza Eskubideen Unesco Katedraren eta [[Aranzadi Zientzia Elkartea|Aranzadi Zientzia Elkartearen]] artean egindako ikerketa batek<ref name=":1">{{Cite book|hizkuntza=eu|izenburua=Gerra Zibilean eta lehen frankismoan izandako hildakoak (1936-1945)|urtea=2019|abizena=|izena=|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=Eusko Jaurlaritza|ISBN=|egileak=Eusko Jaurlaritza (Giza Eskubide, Bizikidetza eta▼
▲[[Araba]], [[Bizkaia]] eta [[Gipuzkoako Batzar Nagusiak|Gipuzkoan]] azterketa zehatzagoa egin da, eta 20.000 hildako inguru zenbatu zituen [[Eusko Jaurlaritza|Eusko Jaurlaritzaren]], [[Gogora Institutua|Gogora Institutuaren]], EHUko Giza Eskubideen Unesco Katedraren eta [[Aranzadi Zientzia Elkartea|Aranzadi Zientzia Elkartearen]] artean egindako ikerketa batek<ref name=":1">{{Cite book|hizkuntza=eu|izenburua=Gerra Zibilean eta lehen frankismoan izandako hildakoak (1936-1945)|urtea=2019|abizena=|izena=|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=Eusko Jaurlaritza|ISBN=|egileak=Eusko Jaurlaritza (Giza Eskubide, Bizikidetza eta
Lankidetzaren Idazkaritza Nagusia), Gogora Institutua, EHUko Giza Eskubideen eta Botere
Publikoen UNESCO Katedra, Aranzadi Zientzia Elkartea|argitaratze-lekua=Bilbo|formatua=PDF|url=http://www.gogora.euskadi.eus/contenidos/noticia/20190703_txostena/eu_def/adjuntos/Informe%20violaciones%20DDHH%20en%20Euskadi%20Guerra%20Civil%20y%20Franquismo%20EUSK%20(azke....pdf}}</ref>. Txostenak [[espetxe]] frankistetan 1945 arte hildakoen berri ere jasotzen da, gerraren ondorio zuzen eta erailketatzat jotzen baitira kasu horiek.
[[Datu-base]] bat eratu zen 2019an ezagutarazitako ikerketa horren harira, eta bertan 19.547 fitxa jaso ziren; 998 emakumeak dira eta 18.507 gizonak. Gainerako 42en generoa ezin izan da zehaztu. 5.800 hildakoren kasuak [[Gizateriaren kontrako krimen|gizateriaren kontrako krimenak]] direla ere ondorioztatu du txostenak<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Gerra Zibila EAEn: 20.000 hildako, gizateriaren kontrako 5.800 krimen|hizkuntza=eu|url=https://sustatu.eus/1562149961|aldizkaria=sustatu.eus|sartze-data=2019-07-03}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Gogora Institutua|abizena=a|urtea=|izenburua=Gerra Zibilean eta lehen frankismoan (1936-1945) izandako hildakoei buruzko txostenaren ondorioak aurkezten ditu Jaurlaritzak|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=eu|data=2019-07-03|url=http://www.gogora.euskadi.eus/albistea/2019/gerra-zibilean-eta-lehen-frankismoan-1936-1945-izandako-hildakoei-buruzko-txostenaren-ondorioak-aurkezten-ditu-jaurlaritzak/aa82-nogogora/eu/|aldizkaria=www.gogora.euskadi.eus|sartze-data=2019-07-03}}</ref>. Datuak xehatuta, [[Bonbardaketa|bonbardaketetan]] 1.363 lagun hil ziren, gehienak Bizkaian (1.170); [[exekuzio]] ustez legalak 895 izan ziren; espetxean hilak 2.252 izan ziren, eta [[Erailketa|erailketatzat]] hartzen ditu hauek txostenak, zirkunstantziak kontuan hartuta. Prozesurik gabeko erailketen kasuan, txosten horrek bereizketa egiten du errepublikanoen eta matxinoen ekintzen artean. Borrokalari errepublikanoei "[[miliziano]] eta [[Eusko Gudarostea|gudari]]" deitzen zaie txostenean, eta haiei ere horretako 936 hilketa egotz dakizkieke. Francoren aldekoei "matxino" deitzen zaie, eta
▲Prozesurik gabeko erailketen kasuan, txosten horrek bereizketa egiten du errepublikanoen eta matxinoen ekintzen artean. Borrokalari errepublikanoei "[[miliziano]] eta [[Eusko Gudarostea|gudari]]" deitzen zaie txostenean, eta haiei ere horretako 936 egotz dakizkieke. Francoren aldekoei "matxino" deitzen zaie, eta hauek honela holak 1.130 izan ziren (Gipuzkoan gehien, 521). Kasu hauetan bakarrik matxinoen erailketak dira gizateriaren aurkako krimenak, txosten horren arabera. Errepublikanoenak ez dira sailkatzen ahal kategoria horretan<ref name=":1" />:
| |||