Amadis de Gaula: berrikuspenen arteko aldeak

Egiletza [[portugal]]dar jatorriko egile ezberdinei ematen zaie: adibidez, [[Gomes Eanes Zurara]]ren ''Crónica'' portugaldarrak, [[1454]]an idatzia, lan honen egile bezala [[Vasco de Lobeira]] delako bat aipatzen du, zaldun bezala [[Aljubarrotako gudua]]n armatua izan zena ([[1385]]). Beste iturri batzuk egilea [[Joao de Lobeira]] delako bat izan zela diote, eta ez Vasco de Lobeira [[trobadore]]a, eta aurreko lan baten berritze bat dela, ziuraskiziur asko XIV. mendearen hasierakoa. Baina ez da ezagutzen jatorrizko [[portuges]]ezko testuaren hasierako bertsiorik. Berriki, oraindik gutxiengo batek defendatzen duen iritzi baten arabera, egiletza [[Henrike Gaztelakoa "Senataria"|Henrike Gaztela]] eta Leongoari eman zaio, bere aitaren aldetik zuen arreba eta [[Eduardo I.a Ingalaterrakoa]] erregearen emaztea zen [[Leonor Trastamarakoa|Leonor Gaztelakoaren]] Ingalaterrako gortean eman zuen denboraldi luzean oinarrituz. [[XIII. mendea]]n [[Gales]]en (Cadfan), [[Ingalaterra]]n (Lewes eta Evesham) eta [[Italia]]n [[Benevento]]n eta [[Tagliacozzo]]n parte hartu zuen gudu handiak dirudienez Amadis de Gaulako gudu eta gerra asko inspiratu zituen. Bera propio Brian de Monjaste infantearen pertsonaian pertsonifikatzen dela dirudi, [[Espainia]]ko erregea den Ladasanen semea, ustez bere aita [[Fernando III.a Gaztelakoa]] Santua.

Edonola dela ere, kontua Amadis de Gaularen bertsio oso eta ezagun bakarra Garci Rodriguez de Montalvoren berritzea dela da, lau liburutan banatua, arrakasta handia izan zuena, baita [[Europa]] mailan ere. Hain da hala, Montalvok berak esplotatzea pentsatu zuela eta jarraipen bat idaztea, ''[[Las sergas de Esplandián]]'' izenekoa, zikloko bosgarren liburua dena. Beranduago, [[Ruy Paez de Ribera]]k seigarren liburu batekin jarraitu zuen zikloa, [[Florisando]] izenekoa, protagonista bezala Amadisen iloba bat duena. [[Feliciano de Silva]]k, liburu arrakastatsuak jarraitzen espezialista zena (''Bigarren Celestina'' bat ere idatzi zuen) ez zuen aipaturiko jarraipena kontutan hartu eta ''Las sergas de Esplandián'' bere ''[[Lisuarte de Grecia]]'' lanean jarraitu zuen, zikloko zazpigarrena dena ([[1514]]). [[Juan Diaz]]ek [[1525]]ean Florisandoren jarraipen bat argitaratu zuen zikloko zortzigarren liburu bezala, hau ere Lisuarte de Grecia izenekoa, Feliciano de Silvaren izen bereko liburua alde batera utziz, baina honek berean jarraitu zuen eta bere ''Lisuarte de Grecia'' jarraitu zuen [[Amadis de Grecia]]rekin ([[1530]]), zikloko bederatzigarren liburua, ondoren hamargarrena izan zen [[Florisel de Niquea]]rekin ([[1532]]) jarraitu zuena, eta hamaikagarrena izan zen [[Rogel de Grecia]]rekin ([[1535]]). Pedro de Lujanek ''Rogel de Grecia'' amadistar zikloko hamabigarren liburua izan zen ''[[Silves de la Selva]]''n jarraitu zuen ([[1546]]), baina Silvak, itxuraz generoaren monopolioa izatea nahi zuena, Lujanen lana alde batera utzi zuen eta Rogel de Grecia ''[[Cuarta Parte de don Florisel de Niquea]]''rekin ([[1551]]) jarraitu zuen, gaztelerazko zikloko hamairugarrenhamahirugarren eta azken liburua.

Zikloa italieraz beste hamairugarrenhamahirugarren liburu batekin jarraitua izan zen, [[Esferamundi de Grecia]] izenekoa, [[Mambrino Roseo]]k idatzia, [[1558]] eta [[1565]] bitartean idatzitako sei liburutan Silves de la Selvaren abenturak jarraitu zituena. Lan hauei buruz ez da gaztelerazko bertsiorik ezagutzen. Amadistar zikloko zati bezala [[Penalva]] izeneko egile ezagunik gabeko lan portugaldar bat ere aipatu da, lan honen existentzia soila zalantzan jartzen delarik.