Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
1. lerroa:
[[Fitxategi:
'''Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea''' ('''UEMA''') euskararen normalizazioaren alde lan egiten duen udal elkartea da. UEMAren bereizgarria da herri euskaldunekin lana egiten duela. Hau da, %70etik gorako euskaldun indizea <ref group="oh">Euskaldun indizea = euskaldunak + (ia euskaldunak/2)</ref> duten udalerriak izan daitezke UEMAko kide.
10 ⟶ 9 lerroa:
Honakoa da udal elkartearen printzipio nagusia: '''Euskarari lehentasuna emango zaio UEMAko udalerrietan; beti ere, herritar ororen hizkuntza ofizialetako hiztunen eskubideak errespetatuz'''.
<references group="oh" />▼
== Helburuak ==
Ondoko helburuak finkatu zituen UEMAk 1991n, sortu zenean:
*
*
*
Ondoren, estrategia eguneratzeko beharra ikusi zuen erakundeak, 2001ean, errealitatea aldatzen ari zela ohartuta. Batetik, UEMAk ikusi zuen lehen begiratuan hizkuntzarekin zerikusia izan ez zezaketen hainbat faktore sozioekonomiko eta kulturalek eragina izan zezaketela herriko egoera soziolinguistikoan. Bestetik, eta horri lotuta, ohartuz en udalak euskalduntzeko aurrerapauso nabarmenak egiten ari ziren bitartean, herritarrek gero eta gehiago erabiltzen zutela gaztelania kalean. Beraz, honakoak gehitu zitzaizkien lehengo lan-ildoei.:
30 ⟶ 27 lerroa:
== Arnasguneen garrantzia ==
[[Fitxategi:AntenaUEMA.png|thumb|500x500px|Arnasguneetatik zabal daiteke euskara Euskal Herriko beste txoko batzuetara. Horregatik esaten da antena efektua izan dezaketela (UEMA)]]
Hizkuntza ekologiaren marko teorikoan kokatzen da UEMAren diskurtsoa. Galtzeko arriskuan dauden espezieek lege babesa dute, onartuta dagoelako munduari aberastasuna ematen diotela. Hizkuntzekin gauza bera gertatzen da, UEMAren esanetan. Hizkuntza gutxitua da euskara, eta eremu zein indar handia duten bi hizkuntzen artean bizi da. Horrek, globalizazioaren pisuak eta, batik bat, euskararen aurka hartu izan diren zein hartzen diren neurriek egiten dute euskara hizkuntza gutxitua izatea.
Esan ohi da Amazonia dela naturari arnasa
Esan ohi da Amazonia dela naturari arnasa ematen dion birika. Horregatik ondo zaindu beharreko ingurua da, haren galerak ekarriko lukeelako gainontzeko guztia arriskuan jartzea. Bada, UEMAren arabera, udalerri euskaldunak dira euskararen Amazonia. Haietan garatzen, erabiltzen eta biziberritzen da hizkuntza modu naturalean, eta motore papera dute hizkuntzaren normalkuntza prozesuan. Arnasguneak deitzen diete udalerri euskaldun horiei. Beraz, berebiziko garrantzia dute arnasguneek euskarak bizirik iraungo badu, eta Euskal Herriko gainontzeko txokoak euskaldunduko badira.▼
▲
UEMAk uste du garrantzitsua dela diskurtso horren jabe izatea, eta eguneroko erabakietan presente izatea ikuspegi hori, politikari bezala eta herritar bezala. Politikariek, gainera, ardura erantsia dute erakundearen esanetan, herritarrentzat eredu direlako eta euskarari estatusa emateko aukera dutelako.
42. lerroa:
==== 1981-2011 bilakaera ====
[[Fitxategi:Irudia-arnasguneak.png|thumb|400x400px|Udalerri euskaldunetako eta erdaldunetako eboluzioa (UEMA)]]
EUSTATen datuen arabera, 1981ean %90etik gorako '''euskararen ezagutza''' zuten 56 udalerri zeuden Araba, Bizkai eta Gipuzkoan (Nafarroako datuak ez daude udalerriz udalerri). 2011n, handik 30 urtera, 13 udalerrik soilik betetzen zuten ezaugarri hori.
47 ⟶ 48 lerroa:
'''Etxeko euskararen erabilerari dagokionez''', 34 udalerritan egiten zuten etxean euskaraz %90ek baino gehiagok 1981ean, eta 2011ean ez zegoen jada irizpide hori betetzen zuen udalerririk.
<br />
=== Arnasguneak eta udalerri euskaldunak ===
166 ⟶ 169 lerroa:
== Erreferentziak ==
▲<references group="oh" responsive="" />
== Ikus, gainera ==
| |||