Bizenta Mogel: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
|||
18. lerroa:
== ''Ipuin onak'' ==
''[[Ipui onac|Ipui onac, ceintzuetan arquituco dituzten euscaldun necazari ta gazte gueiac eracaste ederrac beren vicitza zucentzeco]]'' ([[1804]], ''Undiano''). [[Gipuzkera]]zko [[ipuin|alegia]]-bilduma bat da, [[Esopo]]ren latinezkoetatik berrogeitamar alegia itzuliak edo egokituak, prosaz. Alegia hauen
[[Euskara]]zko lehen fabula-liburua da hau. Garai hartan [[Latin|latinetik]] itzultzea ez zen lan makala, euskara arauturik ez zegoenez, euskalki desberdinen artean erabakitzea zaila baitzen. [[Bertso]]ak ere idatzi zituen. Euskara literarioaren eredua osabarengandik hartu zuen: garbia, kultua baina ulerterraza, ume eta [[baserri]]tarrentzat idazten zuen eta<ref name=":2" />. [[Fabula]]z gain, iruzkin konprometituak idazten zituen, jauntxo eta baserritarren harremanak azpimarratuz, zintzotasuna eta mantsotasuna eskatuz.
25. lerroa:
{{esaera2|Aitu diot ondo dakian bati, Ipui oek izango dirala guziz onak aztuerazotzeko Nekazarien etxeetatik '''Ipui oker, ta zatarrak''', nola sagar ederrak, ta diru berdiñean saltzen daudenean, baztertu ta saldu ezinda gelditzen diran sagar miñ ta motelak. Nork txori gerezi txatarrai begiratzen dioe dauzkanean eskubatera gerezi anpollak?}}
Bizentaren [[Hitzaurre|hitzaurrean]] bi motatako ipuinak bereizten ditu, "atsoen ipuinak" eta "ipuin onak". Lehenengoak, [[barre]] egitekoak dira, dibertitzeko helburua besterik ez dute. Ipuin onak, aldiz, dibertigarriak izanda ere, irakaspen bat dakarte, helburua [[Irakaskuntza|irakastea]] izanik<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Euskal Literaturaren Hiztegia (ELH)|hizkuntza=eu|url=http://www.ehu.eus/ehg/literatura/?p=650|sartze-data=2019-06-04}}</ref>. [[Fitxategi:Bizenta-mogel-placa.jpg|thumb|Bizenta Mogel liburutegian —hau da, Durangoko udal liburutegian— idazlearen omenez ezarritako plaka.]]
== Omenaldia ==
| |||