Iberiar Penintsulako Gerra Euskal Herrian: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
5. lerroa:
== Gerraren hasiera ==
[[Fitxategi:Batalla224.jpg|thumb|ezkerrera|150px|[[Tuterako gudua]]ren berregitea]]
[[1807]]ko [[urriaren 27]]an [[Manuel Godoy]]k sinatutako [[Fontainebleauko ituna]]ren arabera, [[Espainia]]<nowiki/>k eta [[Frantzia]]<nowiki/>k elkarrekin [[Portugal]] konkistatzeko kanpaina onartu zuten. Horretarako, [[Espainia]]ko erresumak armada inperialari laguntza logistikoa eman behar izanemango zion.
 
[[1807]]ko [[udazken]]ean bertan lehendabiziko gudarosteek [[Bidasoa]]ko muga zeharkatzeari ekin zioten, teorian [[Portugal]]erako bidean. Hala ere, hilabete bi barruanhilabeteren buruan, [[Hego Euskal Herria]] osoa okupatua zuten bertoko herritarren atsekaberako: Napoleonek herriaren babesa izango zuela pentsatu bazuen ere, armada atzerritarrari mantenua ematea ez zen herritarren gustukoa<ref>{{Erreferentzia| abizena1 =Tranie| izena1 =J| abizena2 =Carmigniani| izena2 =J.-C.| izenburua = Napoléon et la campagne d'Espagne (1807-1814)| argitaletxea = Copernic| urtea = [[1978]]}}</ref>. Horrek istilu ugari sortu zituen eta [[Euskal Herria]]n inflexio-puntua [[1808]]ko [[otsailaren 9]]an frantziar armada San Nikolaseko atetik sartu eta [[Iruñeko zitadela|Iruñeko Ziudadela]] bereganatu zuenean heldu zen.
 
Napoleonek herriaren babesa izango zuela pentsatu bazuen ere, armada atzerritarrari mantenua ematea ez zen herritarren gustukoa<ref>{{Erreferentzia| abizena1 =Tranie| izena1 =J| abizena2 =Carmigniani| izena2 =J.-C.| izenburua = Napoléon et la campagne d'Espagne (1807-1814)| argitaletxea = Copernic| urtea = [[1978]]}}</ref>. Honek istilu ugari sortu zituen eta [[Euskal Herria]]n inflexio-puntua [[1808]]ko [[otsailaren 9]]an frantziar armada San Nikolaseko atetik sartu [[Iruñeko zitadela|Iruñeko Ziudadela]] bereganatu zuenean. Aurkako edo etsaitasunezko egoera honetan, [[Napoleon Bonaparte|Napoleonek]] D´Armagnac buruari Ziudadelaren bereganatzea agindu zion. Azpijokoa [[otsailaren 16]] jazo zen elurteaz probestea zen, egun horretan frantziar gudariak elkarren aurka elur pilotak jaurtikitzen ari zirelako itxurak eginez Ziudadelara hurbildu ziren, betiere defendatzaileen gozamenerako. Gertu zeudenean ezkutatuta zeuzkaten euren armak atera, barnera sartu eta Ziudadela bereganatu zuten.
 
[[Aranjuezko altxamendua]]ren osteko [[Madril]]go [[maiatzaren 2]]ko gertaerek, [[maiatzaren 5|hiru egun geroago]] [[Baiona]]n [[Karlos IV.a Espainiakoa|Espainiako erregeak]] eta [[Fernando VII.a Espainiakoa|bere ordezkoaren]] abdikazioak eragin zituzten, [[Josef Bonaparte|Joseph Bonaparte]] enperadorearen anaia errege berri bilakatuz<ref>{{Erreferentzia| abizena1 =Berga Marroquín| izena1 =Armando| izenburua = Las abdicaciones de Bayona|aldizkaria = Revista Historia 16| alea = 381|data= [[2008]]ko [[urtarril]]a}}</ref>. Egoera honetan, Fernando VII.ak aukeratutako gobernua aurka izan arren, [[Iberiar penintsula]] osoan altxamenduak eragin zituen, baita [[Hego Euskal Herria]]n ere.