Industrializazioa Euskal Herrian: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
t 85.86.199.157 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Theklan wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. Etiketa: lehengoratzea |
||
1. lerroa:
{{HezkuntzaPrograma|Geografia eta Historia}}
{{Euskal Herriko historia aurkibidea}}
'''Industrializazioa Euskal Herrian''' [[XIX. mendea]]n abiatu zen, nahiz eta aurretik [[metalurgia]]ri lotutako [[burdinola]] asko egon. Industrializazioa batez ere [[Bizkaia]] eta [[Gipuzkoa]]n hasi zen, jada zituzten [[portu]]ak, [[burdina]] eta azpiegiturak baliatuz, [[XVIII. mende]]aren bigarren erditik aurrera<ref>{{Erreferentzia|izena=José Víctor Arroyo|abizena=Martín|izenburua=La banca de Bilbao en el proceso de industrialización, 1850-1914|hizkuntza=es|data=2012-04-24|url=http://www.ehu.eus/ojs/index.php/HC/article/view/5944|aldizkaria=Historia Contemporánea|alea=25|zenbakia=0|issn=2340-0277|sartze-data=2019-05-06}}</ref>, bereziki [[Bigarren Karlistaldia]]ren ondoren. Bereziki Bizkaian, [[meatzaritza]]ri eta portuari lotutako industriak aldaketa sakonak eragin zituen demografian eta politikan. Siderurgian oinarritutako industria izan zen Bizkaian gehien garatu zena, Gipuzkoan papergintza eta ehungintza izan ziren bitartean.
[[XX. mende]]an [[Araba]], [[Nafarroa Garaia]] eta [[Lapurdi]] ere industrializatu ziren, baina [[Nafarroa Beherea|Nafarroa Beherea]] eta [[Zuberoa]] apenas izan zen industrializaziorik. Industrializazio honen ondorioz, gaur egun ere bigarren sektoreak garrantzi handia du<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Distribución porcentual de los activos por sector económico, comunidad autónoma y sexo(3986)|url=https://www.ine.es/jaxiT3/Datos.htm?t=3986|aldizkaria=www.ine.es|sartze-data=2019-05-09}}</ref>.
[[Langile-mugimendu]]aren sorrera, lehenengo mugimendu [[sozialista]] eta [[komunista|komunistekin]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Perezagua Suárez, Facundo - Fundación Pablo Iglesias|url=http://www.fpabloiglesias.es/archivo-y-biblioteca/diccionario-biografico/biografias/10329_perezagua-suarez-facundo|aldizkaria=www.fpabloiglesias.es|sartze-data=2019-05-06}}</ref> eta prozesu honi lotutako [[euskal nazionalismoaren hastapenak]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Industrializazio garaia Euskal Herrian 1870-1930|url=http://www.ostadar.net/industrializaziogaraia/industria/industrializazioa_pol4.html|aldizkaria=www.ostadar.net|sartze-data=2019-05-06}}</ref> hurrengo mende osoan eragingo zuen.
== Aurrekariak eta testuingurua ==
=== Antzinako Erregimenaren gainbehera ===
{{sakontzeko|Antzinako Erregimenaren krisia Hego Euskal Herrian|Foruen amaiera Hego Euskal Herrian}}
| |||