Euskal dantzak: berrikuspenen arteko aldeak

[[Fitxategi:DantzaTradizioa.ogv|thumb|300px|Argiak eginiko erreportaiaerreportajea]]

'''Euskal dantzak''' [[Euskal Herri]]ko bertako [[dantza]]k dira. [[Euskal kultura]]ren eta [[euskal folklore|folklore]]aren osagai garrantzitsuak dira. Herri, eskualde edo lurralde batetik bestera [[dantza]]k aldatu egiten dira, baita esanahia eta dantza egiteko modua ere (jantziak, partaideak...). Dantza batzuk oso zaharrak dira, iaduela betidanikmende eginasko sustraituak dira [[Euskal Herria]]nHerrian, baina badaude antzinako dantzen bertsio eraberrituak ere.

Probintzia honetan egiten diren dantzen artean, aipatu beharrekoak ditugu jatorriz Durangoko Merinaldekoak direnak, Dantzari Dantza deritzenak. Bederatzi dantzatako zikloa osatzen du Dantzari dantza. Makilaz eta ezpatazko dantzak eta dantzariak bakarrik, binaka, launaka eta zortzinaka aritzen diren dantzak tartekatzen dira. Guztiek oinarrizko melodia eta urrats berak dituzte, koreografiak aldatzen direlarik. Ezaugarri nagusienak beren erritmo arina, beren indarra eta dantzatzen dituzten trebetasun fisikoa dira. Urte askotan zeharaskoan gure folkloreko dantzarik errepresentagarrienakadierazgarrienak izan dira, folkloreari ugarik aipatu izan dituztelarik eta aurreko mendeetako bidaiariek beren kroniketan berorien aipamena egin izan dutelarik.

Gipuzkoak, geografikokogeografikoki Euskal Herriaren erdigunenerdialde samarrean kokaturiko probintzia izanik, bere euskal senideekiko dantza-tankera desberdina mantentzen du. Estilo eratsua, dotorea eta ezin hobeki osatua, trebaketa tekniko eta fisiko handia eskatzen du.

SeguraskiSegur aski, Euskal Herriko folklorerik antzinakoena kotserbatzenkontserbatzen duen probintzia dateke Nafarroa Behera. Euskal Jauziak deritzen generoan oinarritzen da bertako dantza, Herri honetako forma, estilo eta musikarik tradizionaleekintradizionalekin. Ihauterietako zokloarenzikloaren barruan burutzenegiten da batik-bat, eta pertsonaia anitzetako konpartsa hauetan Bolantzak deritzenak nabarmentzen dira, hauek bait dirabaitira nagusiki dantzak burutzenegiten dituztenak. Dantza-eskema beraren araueraarabera burutzenegiten dira, Euskal Jauzietan oinarrituta alegia, baina zenbatezinezko forma eta musikekin, guzti hori beren jantzi koloretsu ikusgarrien pean eta doinu alai eta bizien artean.

Euskal Herriko handiena den probintzia Euskal Herriko folklorerik ugarienekoa da. Halaber, kanpotikako eraginengana ageriena egon dena da, dantza-tankera eta ohitura asko bereganatu eta moldatu dituelarik. Dantza hauen artean karakteristiko bezala aipatzekoak dira hegoaldeko (Erribera) makila-dantzak, katean elkarturiko bikoteen gizarte-dantzak (hauei Ingurutxo deritze), Larraindantza, sokadantza, etab. Bestalde, Euskal Jauzien kideko dantzak ditugu, hona nola Baztango Mutil Dantza eta Otsagabiko makila-dantzak. Azken herri hau Pirinioetako aran batean kokatua dago eta bere baitan kontserbatzen dituen dantzetan, gaur egun erlijio kutsua badute ere, aspaldiagoko iragan mitologikoa soma dezakegu. Ituren, Zubieta, Lantz, Erribera eta abarreko Ihauterietan berriz mitologia, erlijiostasunaerlijiosotasuna eta tradizioak topatuko ditugu.

Euskal Herriko probintzia txikiena den honek oso dantzatzeko modu berezia eta jakintsua kontserbatzen du, antzinako Euskal Jauzietan oinarritua. Gaur egun Balletballet herritar batetarantzabaterantz bilakatu dira eta folklorelarien goraipamenik bikainenak jaso izan ditu. Ihauterien zikloarezikloaren barnean burutzenegiten da eta pertsonaia anitzetako konpartsa batek osatzen du. Pertsonaia hauek bi taldetan banatzen dira: gorria edo onak eta beltzak edo gaiztoak. Hauek, herriak bisitatzerakoan hainbat erritual burutzenegiten dute. Oso dantza bereziak ditu bost pertsonaiarentzat, hain zuzen ere guk dantzatzen ditugunak gorrien taldearen barruan.