San Kristobal gotorlekua: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
27. lerroa:
[[1937]]ko [[urtarrilaren 1]]etik [[1945]]eko [[uztailaren 6]]an presondegia itxi zuten arte, 305 presoen heriotza jasota dago. Zioak era askotakoak baziren ere, gehienetan "[[anorexia]]" eta "bihotza gelditzea" izanik. Heriotza asko [[tuberkulosi]]rekin lotuta zeuden, batez ere gotorlekua "espetxe-erietxe" moduan erabili zutelako. Zerrendan "traumatismo"z hildako 25 preso ere badago. Hauek fusilatu zituzten, horietatik hogeita bat [[1936]]ko [[azaroaren 1]]ean eta bestean urte bereko [[azaroaren 17]]an. Fusilamendu edo "presoen ateratze" hauek ez daude ofizialki onartuta.<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.diariodenoticias.com/ediciones/2006/12/17/sociedad/navarra/d17nav6.764155.php|izenburua=La muerte de presos en San Cristóbal llenó de cadáveres trece pequeños cementerios|egunkaria=[[Diario de Noticias]]|hizkuntza=es|data=2006-12-17}}</ref> Preso gehien hil zituzten urteak [[1941]] (51 lagun) eta [[1942]] (61 lagun) izan ziren.
 
[[1938]]ko [[maiatzaren 22]]an [[San Kristobal gotorlekuko ihesa|presondegitik 795 preso ihes egin zuten]]. Horietatik 3 baino ez ez lortu zuten Frantziako muga zeharkatzea, 585 berriro harrapatuak izan ziren eta 225206 hil zituzten.<ref name= navarra36>{{Erreferentzia|egilea=Idazle asko|izenburua=Navarra 1936. De la esperanza al terror|urtea=[[2004]]|argitaletxea=Altaffaylla|lekua=[[Tafalla]]|hizkuntza=es|isbn=84-930957-9-6}}</ref><ref>{{Erreferentzia|url=[http://www.elpais.com/articulo/reportajes/fuga/221/muertos/elpepusocdmg/20071021elpdmgrep_3/Tes|izenburua=La fuga de los 221 muertos|izena1=Natalia|abizena1=Junquera|egunkaria=[[El País]]|hizkuntza=es|data=2007-10-21}}</ref>
 
Nafarroako fusilatu, eraildako eta desagertuen senitartekoen elkartearen presidente Asun Larretak dioenez, horiei guztiei 200 desagertu gehitu behar zaizkie, «artxiboetan ez daudenak, eta gehienak erailak».<ref name=autogenerated1>{{Erreferentzia|url=http://www.memoriahistorica.org/modules.php?name=News&file=article&sid=472&mode=thread&order=0&thold=0|egilea=Asociación para la recuperación de la memoria histórica|hizkuntza=es|izenburua=Exhumación en el Fuerte de San Cristobal}}</ref>
42. lerroa:
<center>
<gallery>
Fitxategi:San Kristobal gotorlekua 1.jpg|San Kristobalgo gotorlekuaren ate nagusia
|Harraska
Fitxategi:San Kristobal gotorlekua 5.jpg
|Ikurra
|Barrakoiak
|Ziegak
|Publizitatea
|Korridorea
|Ziegak
| Elizaren kanpoaldea
| Elizaren barrualdea
| Tunela
| Mendebaldeko patioa
</gallery>
</center>