Txikipedia:Landareen ugalketa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\[\[(?!File)(?!Fitxategi)(?!Kategoria)Txikipedia:(.*?)\|(.*?)\]\] +{{txp|\1|\2}})
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{txp\|(.*?)\|+\1\}\} +{{txp|\1}})
2. lerroa:
Goroldioak, garo edo iratzeak eta landare nagusiak {{txp|Ugalketa sexuala|ugalketa sexualaren}} bidez edo {{txp|Ugalketa asexuala|ugalketa asexualaren}} bidez ugaltzen dira. Landare gehienek {{txp|Espora|esporak}} erabiltzen dituzte beren espeziea ugaltzeko eta beren biziraupena ziurtatzeko; esporetan aurkitzen da landare-ale edo banako berri bat garatzeko behar den informazio genetikoa. Espora horiek modu sexualean nahiz asexualean era daitezke, oso egitura desberdinetan.
 
=={{txp|Ugalketa asexuala|Ugalketa asexuala}}==
Ugalketa asexuala da (''hedapen begetatiboa'' ere deitzen zaio) banako bat bere kabuz ugaltzen denean espezie bereko beste banako baten beharrik gabe. {{txp|Landare|Landare}} asko ugaltzen dira honela.
 
Landareen ugalketa asexualean, landarearen atal bat (sustraia, {{txp|Zurtoin|zurtoina}}, adarra, {{txp|Kimu|kimua}}, hostoa, {{txp|Tuberkulu|tuberkulua}}, {{txp|Errizoma|errizoma}}, etab.) zatitu edo erdibitu egiten da eta zati bakoitza bere kabuz garatzen da landare berri bat bihurtu arte. Ugalketa asexuala oso zabalduta dago eta modu askotara gertatzen da:
10. lerroa:
**{{txp|Propagulu|Propaguluen}} bidez: haziak, {{txp|Erraboil|erraboilak}}, {{txp|Espora|esporak}}, {{txp|Estoloi|estoloiak}}, {{txp|Errizoma|errizomak}} edo {{txp|Tuberkulu|tuberkuluak}} erabiliz.
*Ugalketa asexual artifiziala:
**Txertoak: landare baten zurtoin zati bat sartzea espezie berezko edo beste bateko zurtoin edo enborrean. Batez ere, {{txp|fruitu-arbola|fruitu-arbola}} eta {{txp|Landare apaingarria|landare apaingarriekin}} erabiltzen dira.
**Adar-aldaxkak: landare bati ateratako kimu-adar bat lurr hezean edo urtean sartu ondoren, sustraiak ateratzen zaizkio eta horrela lortzen da beste landare bat.
**Probenatze edo belaunketa: ugalketa asexualeko teknika honetan, fruitu-arbolaren adar bat, moztu gabe, lurrean landatzen da, eta zainak botatzen dituenean banatzen da adarra fruitu-arbolatik.
**Esporulazioa: esporak erabiliz.
 
=={{txp|Ugalketa sexuala|Ugalketa sexuala}}==
Landareen loreetan dauden sexu-organoen bitartez egiten den ugalketa da; izan ere, loreak landareen ugalketa-organoak dira. Landare gehienen ugalketa-mota da. Landare gehienen loreek atal ar bat eta atal eme bat dute:
*{{txp|Lorezil|Lorezil}} edo estaminea: loreen atal ar edo maskulinoa da; bi zati nagusi ditu: zurtoin moduko bat, filamentu edo harizpi izenekoa, eta antera ({{txp|Polen|polen}} edo lorautsa duen poltsa.
*{{txp|Pistilo|Pistilo}} edo {{txp|Ginezeo|ginezeoa}}: loreen atal eme edo femeninoa da. Hiru zati ditu: {{txp|Obario|obarioa}} ({{txp|Obulu|obuluak}} barnean dituen barrunbea), {{txp|Estilo|estiloa}} (polenari eusten dion atala) eta {{txp|Estigma|estigma}} (estiloaren gaineko barrunbea).
 
Ugalketa sexualak zenbait fase ditu:
*{{txp|Polinizazio|Polinizazioa}}: polena lore batetik bestera iristen da, haizearen edo intsektuen bidez.
*{{txp|Ernalketa|Ernalketa}}: espermatozoideak obuluekin batzen dira pistiloan.
*Haziaren eta fruituaren eraketa: obulua ernaldu ondoren, hazi bihurtzen da eta pistiloa fruitu bihurtzen da.
*Haziaren sakabanaketa: haziak inguruetatik sakabanatzen dira airearen, uraren edo animalien bidez.