21:02, 18 maiatza 2019ko berrikusketa aldatu TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\[\[(?!File)(?!Fitxategi)(?!Kategoria)Txikipedia:(.?)\\|(.?)\]\] +{{txp\|\1\|\2}}) ← Aurreko ezberdintasuna		14:24, 20 maiatza 2019ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\[\[(?!File)(?!Fitxategi)(?!Kategoria)(.*?)\]\] +{{txp\|\1}}) Hurrengo ezberdintasuna →
16. lerroa: '''Erupzio efusiboak:''' Dentsitate gutxiko laba isurtzen du, 1200°C inguruko tenperaturarekin. Gas gehiegirik ez da pilatzen. Horri esker, laba leherketarik gabe atera daiteke, edo indar gutxiz eta pixkanaka. '''Erupzio leherkorrak:''' Erupzio oso indartsuak izaten dira, leherketak bezalakoak. Laba lodia eta tenperatura gutxiagokoa (500°C ingurukoa) izanda, solidifikatu eta irtenbidea trabatzen delako gertatzen dira. Gasak pilatu egiten dira. Eta leherketak gertatzen direnean, material solido (piroklasto) ugari jaurtitzen ditu, batzuetan oso urrutira. '''Itsaspeko erupzioak:''' Lehorreko sumendien aldean, oso modu desberdinean gertatzen dira. Itsaspeko sumendietatik ateratzen den laba oso azkar hozten eta solidifikatzen da. Laba hori itsasoaren azaleraino iristen bada, uharteak sortzen dira; izan ere, uharte askok sumendiek sortutakoak dira, [[{{txp\|Kanaria]]}} uharteak, adibidez. Zientzialarien arabera, itsaspean 20.000 sumendi inguru daude. {{Ba al dakizu? \|<center>'''Lurretik kanpo ere badaude sumendiak''' <br> 26. lerroa: ===Sumendien eragin onuragarriak=== '''Lurzoru emankorrak''': sumendietatik ateratako errautsek mantenugai edo nutriente ugari dituzte, eta haiei esker, inguruko lurrak oso emankorrak izaten dira. Oso ondo dakite hori {{txp\|Italia\|Italiako}} [[{{txp\|Napoli]]}} hiriaren inguruan: hango [[{{txp\|Vesubio]]}} sumendiaren inguruko lurrak oso emankorrak dira fruitu-arbola eta mahastientzat.<br> '''Lur berria''': lur berria sortzen dute itsasoaren ondoan dauden sumendiek. Uharte asko sumendiek sortutakoak dira. Gainera, munduko hainbat lekutan, lur zati berriak eransten zaizkie lehenagoko uharteei sumendietatik ateratako labaren bidez. [[{{txp\|Hawaii uharteak\|Hawaiin]]}}, [[{{txp\|Kanariak\|Kanarietan]]}} eta beste leku askotan gertatu izan da hori.<br> '''Eraikuntzarako materialak''': sumendietatik ateratako mineral eta harri mota asko erabiltzen dira eraikuntzan.<br> '''Ur beroa''': [[{{txp\|Islandia\|Islandian]]}} eta [[{{txp\|Zeelanda Berria\|Zeelanda Berrian]]}}, adibidez, sumendien inguruan sortzen diren ur beroak turismorako edota [[{{txp\|Argindar\|argindarra]]}} lortzeko erabiltzen dituzte. '''Turismoa''': sumendi batzuek turista eta mendizale asko erakartzen dituzte. Italiako Vesubio edo [[{{txp\|Etna]]}} sumendiak dira horren adibide. ===Sumendien eragin kaltegarriak=== '''Hildakoak''': sumendien erupzioetan jende asko hil da historian zehar, bai eta oraindik gaur egun ere; baina gehienetan gizakion erruz. Erupzioak eragindako gasengatik, {{txp\|Lurrikara\|lurrikarengatik}} edo [[{{txp\|Tsunami\|tsunamiengatik]]}} gertatzen dira hildakoak eta zaurituak.<br> '''Suntsipena''': erupzioen eraginez, askotan lurrikarak edo tsunamiak gertatzen dira, eta horrelakoetan eraiki asko kaltetzen dira. Aspaldiko garaietan, I. mendearen bukaeran, Vesubio sumendiak [[{{txp\|Herkulano]]}} eta [[{{txp\|Ponpeia\|Ponpeiako]]}} biztanle asko hiltzeaz gainera, bi hiri haiek lurpean utzi zituen erabat estalita.<br> *'''Ingurumen kalteak''': sumendien inguruetako izaki bizidun guztiek jasaten dituzte kalteak sumendien eraginez; baina baita urrutiko lekuetan ere. Izan ere, sumendiek {{txp\|Atmosfera\|atmosferara}} jaurtitako ke eta gasen ondorioz, urrutirako iristen den [[{{txp\|Euri azido\|euri azidoa]]}} gerta daiteke; eta, batzuetan, atmosferara jaurtitako {{txp\|Kutsadura\|kutsaduraren}} ondorioz, eguzki-izpiak ez dira ondo iristen lurraren azalera, eta aldaketak gerta daitezke leku askotako [[{{txp\|Klima\|kliman]]}}, tenperaturak jaisten direlako.

Txikipedia:Sumendi: berrikuspenen arteko aldeak