13:21, 18 maiatza 2019ko berrikusketa aldatu TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\[\[(?!File)(?!Fitxategi)(?!Kategoria)Txikipedia:(.?)\\|(.?)\]\] +{{txp\|\1\|\2}}) ← Aurreko ezberdintasuna		11:06, 20 maiatza 2019ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\[\[(?!File)(?!Fitxategi)(?!Kategoria)(.*?)\]\] +{{txp\|\1}}) Hurrengo ezberdintasuna →
5. lerroa: Esku bat beste ukabilaren gainean jartzea bezala irudika dezakegu. Eskuak giltzaduraren barrunbea osatzen du eta ukabila, berriz, giltzaduraren burua da; ukabila arazorik gabe jira dezakegu eskuaren barrunbean. Halaxe funtzionatzen dute gure gorputzeko artikulazio edo giltzadurek. Gorputzean hainbat giltzadura ditugu: [[{{txp\|Aldaka\|aldakan]]}}, {{txp\|Belaun\|belaunean}}, [[{{txp\|Ukondo (gorputza)\|ukondoetan]]}}, [[{{txp\|Eskumutur\|eskumuturretan]]}}, [[{{txp\|Orkatila\|orkatilan]]}}, [[{{txp\|Hatzamar\|hatzamar]]}} eta [[{{txp\|Behatz\|behatzetan]]}}, {{txp\|Bizkarrezur\|bizkarrezurrean}}, lepoan eta beste leku askotan. Artikulazioei esker egin ditzakegu gorputzeko mugimendu guztiak; baina giltzadurak ez dira berez mugitzen, [[{{txp\|Muskulu\|muskuluak]]}} behar dituzte horretarako. Muskuluak uzkurtzen ditugunean, [[{{txp\|Tendoi\|tendoien]]}} bidez tira egiten dute hezurretatik eta giltzadurak posible egiten du bi hezurren arteko mugimendua, {{txp\|Beso\|besoa}} uzkurtzen dugunean, adibidez. Gizakion eta beste {{txp\|Ornodun\|ornodunen}} kasuan, artikulazioek [[{{txp\|Kartilago ehun\|kartilago]]}}-geruza mehe edo fin bat izaten dute hezurraren gainean. Bestalde, giltzadura halako likido berezi batez beterik egon ohi da. Modu horretara, giltzadurako bi hezurrak mugitzen ditugunean ez dute bata bestearen kontra jotzen, ez dira higatzen (gastatzen). Antzeko zerbait gertatzen da artikulazio mekanikoetan ere: koipea behar izaten dute artikulatutako piezak ez gastatzeko. Gizakion giltzadurak adinaren edo lesioen eraginez higatzen direnean, mina ematen dute. ==Artikulazioen mugimenduak== [[Fitxategi:Shoulder motion with rotator cuff (supraspinatus).gif\|thumb\|300px\|<center>Sorbaldako giltzaduraren mugimendua.]] Gure gorputzeko giltzadura guztiek ez dute berdin funtzionatzen. Ukondoko edo belauneko artikulazioak, adibidez, aurrera eta atzera bakarrik mugi daitezke plano batean. Eskumuturretako giltzadurak, berriz, aurrera eta atzera ez ezik, esker eta eskuin ere mugi daitezke, bai eta jiratu ere. Sorbaldan dugun artikulazioari esker, besoa ia zirkulu osoan mugi dezakegu. Buruaren eta goiko [[{{txp\|Orno zerbikal\|orno zerbikalaren]]}} artean giltzadura berezi bat daukagu, buruarekin mugimendu asko egin ahal izateko, ezker-eskuin, gora eta behera. ==Artikulazioen arazoak== [[Fitxategi:Medical X-Ray imaging JTG05 nevit.jpg\|thumb\|300px\|<center>Aldaka honetan, giltzadura naturala ikus dezakegu irudiaren ezkerraldean, eta giltzadura artifiziala eskuinean.]] Batzuetan lesioak izaten dira artikulazioetan; askotan, mugimendu handiak eskatzen dituzten kiroletan gertatzen dira, edota lurrera erortzen garenean. Ibiltzean edo lasterka aritzean ere gerta daiteke orkatila bihurritzea. Horrelakoetan, giltzadura behar baino gehiago luzatzen da. Ondorioz, giltzaduretako [[{{txp\|Ehun (biologia)\|ehunak]]}} handitu egiten dira eta mina ematen dute Beste batzuetan, giltzadura bateko hezurrak askatu egiten dira lesio baten eraginez eta horrelakoetan okerreko lekuan geratzen dira. Horri [[{{txp\|Luxazio\|luxazio]]}} edo dislokazioa esaten zaio; hitz horiek "bere lekutik atera" esan nahi dute. Oso mingarriak izaten dira eta mediku batek edo espezialista batek jarri behar izaten ditu hezurrak beren tokian. Denborarekin, lesio horiek sendatu egiten dira, baina gerta daiteke haren ondorioz giltzadura ahulduta geratzea eta, horregatik, kontuz ibili behar izaten da. Bestalde, erabileraren ondorioz, hezurretako [[{{txp\|Kare\|karea]]}} pilatu egin daiteke giltzaduren lotuneetan; hori gertatzen denean, giltzadurak ez dira biribilak eta leunak izaten, eta mugitzean min ematen dute. Gaur egun, medikuek metalezko giltzadura artifizialak ipin ditzakete giltzadura naturalen ordez; aldakako eta {{txp\|Belaun\|belaunetako}} giltzadurak aldatzen dira askotan, eguneroko bizitzan oso erabiliak direlako eta denborarekin gastatzen direlako.

Txikipedia:Artikulazio: berrikuspenen arteko aldeak