Txikipedia:Zelula: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\[\[(?!File)(?!Fitxategi)(?!Kategoria)Txikipedia:(.*?)\|(.*?)\]\] +{{txp|\1|\2}}) |
||
2. lerroa:
[[Fitxategi:Plagiomnium affine laminazellen.jpeg|thumb|300px|Landare-zelula batzuk.]]
'''Zelula''',
Izaki bizidun batzuk zelula bakarrez osatuta daude, eta beste batzuek milioika zelula dituzte. Horregatik, izaki bizidunak horren arabera banatzen dira, daukaten zelula-kopuruaren arabera:
*'''Organismo zelulabakar edo unizelularra''': zelula bakarrez osatuta daude; adibidez,
*'''Organismo zelulaniztun edo plurizelularra''': zelula ugariz osatuta daude; honelakoak dira landareak eta animaliak, baita gizakia; gizakiok, adibidez, ehun bilioi zelula ditugu.
11. lerroa:
Animalien zelula guztiek hiru zati nagusi dituzte:
*'''Mintza''': Paretaren antzeko zerbait da; paret hori [[Mintz plasmatiko|mintz plasmatikoa]] deitzen da eta fin-fina da; mintz edo paret fin hori zelularen osagaiak barruan mantentzeko da.
*'''Nukleoa''': Izaki bizidunaren material genetikoa duen zatia da, gurasoengandik seme-alabengana transmititzen dena. Material genetiko hori
*'''Zitoplasma''': Zelularen barrua betetzen duen substantzia da. Nukleoa inguratzen du eta beste parte edo osagai batzuk ditu, "organulu" deitzen direnak ("organo txikia" esan nahi du hitz horrek).
Batzuetan esaten da zelulak urez betetako globo baten antzekoak direla; baina ez da zehazki horrela. Izan ere, globo batek ez die uzten gauzei kanporantz edo barrurantz mugitzen, zelula baten mintzak bezala. Zelulentzat oso garrantzitsua da materialak mugitzea kanpotik barrura eta barrutik kanpora.
Zelulen mintz plasmatikoak egitura berezi bat du, eta horri esker ura eta beste
Zelulak izaki bizidunen ezaugarri esklusiboak dira. Horrek esan nahi du bizidun guztiek (
{{Ba al dakizu?
|<center>Gizon edo emakume heldu baten gorputza 60-90 bilioi zelulaz osatuta dago, gutxi gorabehera. Hori ikaragarri kopuru handia da: zelulak berez
==Zelula motak==
Bi zelula mota nagusi daude:
*'''
*'''
**'''Landare-zelulak''': inguruan zelula-pareta dute eta barnean
**'''Animalia-zelulak''': mintz mehe eta malgua dute, eta ez dute klorofilarik.
==Nondik dator zelula hitza?==
[[Robert Hooke]] izeneko zientzialari batek asmatu zuen hitz hau 1665ean. Berak ikusi zituen lehen aldiz, gaur egun "
==Zelulen funtzioak==
Zelulek hainbat funtzio dituzte; horrek esan nahi du gauza desberdinak egin ditzaketela, programatuta dauden moduaren arabera. Adibidez, zelula batzuek [[Oxigeno|oxigenoa]] eramaten dute gorputzaren parte edo ataletara; beste batzuek
Azkenik, zelulek beste zelula batzuk sor ditzakete, zelula-banaketaren bidez: jatorrizko zelula beste bi zelula edo gehiagotan banatzen da, eta horrela sortzen dira zelula berriak.
39. lerroa:
==Ikusi, gainera==
Zelularen barruko parteak ikusteko:
*
|