Txikipedia:Ameriketako europar kolonizazioa: berrikuspenen arteko aldeak

'''Amerikaren kolonizazioa''' XV. mendearen amaieran hasi zen, 1492. urtean Kristobal Kolon bertara heldu ostean, Gaztelako Koroaren laguntzaz. Hortik aurrera, [[Txikipedia:{{txp|Europa|Europako]]}} inperio eta estatu batzuek Ameriketako lurralde asko esploratu eta konkistatu zituzten. Horretarako, bertan bizi ziren herri [[Txikipedia:{{txp|Indigena|indigenak]]}} menderatu zituzten.

Kolon [[Antilla|Antilla]] uharteetara heldu zen 1492ko urrian. Abenduan, gaur egun [[Haiti]] eta [[Dominikar Errepublika]] herrialdeetako lurretara iritsi zen, eta europarrek Hispaniola izena ipini zioten uharte osoari. Bertan, lehenengo kolonia europarra ezarri zuten. Hortik aurrera espainiarrak kolonia txikiak eraikitzen joan ziren, lehendabizi Antilla [[Txikipedia:{{txp|Uhartedi|uhartedian]]}} eta ondoren [[Txikipedia:{{txp|Kontinente|kontinente]]}} amerikar osoan.

Une batetik aurrera, [[Txikipedia:{{txp|Espainia|Espainia]]}} liskarretan hasi zen [[Txikipedia:{{txp|Portugal|Portugalekin]]}}, haiek ere hasi zirelako Amerika kolonizatzen. [[Tordesillasko Ituna|Tordesillasko Itunaren]] bidez (1494), bi erreinuek bien artean banatu zituzten kolonizatu ahal zituzten lurrak.

Kolonizazioaren bi momentu garrantzitsuenak [[Txikipedia:{{txp|Azteka|Inperio Aztekaren]]}} ([[Txikipedia:{{txp|Mexiko|Mexiko]]}}, 1519) eta [[Txikipedia:{{txp|Inken zibilizazioa|Inperio Inkaren]]}} ([[Peru]], 1532) inbasioak izan ziren.

Kolonizatzaileek erabili zuten kolonizatze-sistema ''[[Enkomienda|enkomienda]]'' deitutakoa izan zen. Enkomienda Espainiako Erregeak ezarri zuen, kolonizatuak izan ziren biztanleei emandako eskubidea. Honen arabera, erregearen babesaren truke, espainiarrek zergak kobratzen zizkieten indigenei, batez ere lana eginaraziz. Kasu gehienetan, indigenek [[Txikipedia:{{txp|Esklabotza|esklabo]]}} moduan egiten zuten lan, oso baldintza gogorretan. 1510. urtean, [[Bartolomé de las Casas]] izeneko fraide domingotarrak gogor salatu zuen sistema hura.