Paleolitoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
17. lerroa:
Behe-[[Paleolito]]a orain dela 1.500.000tik 100.000 urtera luzatzen den aldia da. Garai honetan [[Euskal Herria]]n [[atxeliar kultura]] garatu zen eta ''[[Neanderthalgo gizaki|Homo neanderthalensis]]''a bizi zen. Ez da aurkitu garai honetako hezurrik<ref name="Hiru1">[http://www.hiru.com/historia/historia_00150.html Prehistoria Euskal Herrian - hiru.com]</ref> baina bai hainbat harri landu. [[Urbasa]]ko iturri batzuetatik gertu, [[Koskobilo]]n eta [[Dima]]n hainbat aztarna aurkitu dira.<ref name="Origenes">PEÑALVER, XAVIER. "Orígenes". Txalaparta, 2005. Orrega. ISBN 84-8136-328-6</ref> Euskal Herrian orain dela 200.000tik hasten da kontatzen, lehenagoko aztarnarik ez baita aurkitu. Euskal Herrian, garai hartan, kobazuloak erabiltzen ziren babesteko. Kobazulo hauetatik gertu beharrezkoak ziren gauza guztiak egon behar ziren: janaria, ura, egurra...
 
Euskal HerrotikHerritik gertuko lekuetan ''[[Homo antecessor]]''ren hezurrak aurkitu dira, batez ere [[Atapuerca]]n. Bertan aurkitutako hezurrez gain [[bifaz]]ak eta antzeko tresnak aurkitu dira eta horiek Euskal Herrian ere badira.
 
Aurkitutako aztarnategirik garrantzitsuenak [[Lezetxiki]], [[Urrunaga]], [[Gatzolatz]], [[Irikaitz]] eta [[Iruñea]]n daude.
 
==== Erdi-Paleolitoa ====
Erdi-Paleolitoa orain dela 100.000 urtetik orain dela 3635.000 urtera luzatzen den aldia da. Garai honetako aztarna ugari aurkitu dira, guztiak Neanderthalarekin lotutakoak. Garai hartako gizakiak biltzaileak eta ehiztariak ziren, eta euren hildakoak lurperatzen zituzten lehenengoak dira. [[Arrasate]]ko [[Lezetxiki]]n aurkitu dira Euskal Herriko hezurrik zaharrenak.
 
Garai honetan landarez eginiko jantziak erabiltzen zituzten<ref name="Hiru2">[http://www.hiru.com/artea/artea_euskal_herrian/29 Historiaurrea Euskal Herrian - hiru.com]</ref>, eta animalien tendoiak eta ileak aurreko garaia baino gehiago erabiltzen ziren. Horrek ehizaren gehikuntza egon zela adieraz dezake.
 
Aztarnategi gehienak ibaien inguruan daude, urak garrantzi handia VVVVVbaita. Aurkitutako aztarnategi garrantzitsuenak hauek dira: [[Arrillor]], [[Axlor]], [[Olha]] eta [[Amalda]]. Garrantzi pixka bat txikiagoarekin garai honetan [[Izturitze|Isturitz]], [[Koskobilo]] eta [[Lezetxiki]] daude.
 
==== Goi-Paleolitoa ====