Fluor: berrikuspenen arteko aldeak

'''Fluorra''' '''F''' ikurra eta 9 [[Atomo-zenbaki|zenbaki atomikoa]] duen [[Elementu kimiko|elementu kimikoa]] da. 17. taldean kokatzen den, [[halogeno]] arinena da eta baldintza estandarretan kolore horiko gas oso toxikoa da (F₂). ElementuTaula periodikoan elementu elektronegatiboena da eta elementu [[Elektronegatibotasun|elektronegatibo]] gehienak bezala, oso erreaktiboa da, ia beste elementu guztiekin erreakzionatzen baitu, helio eta neona salbuespen; non elementu elektronegatiboena da.

Fluorraren lehenengo [[Ionizazio-potentzial|ionizazio-energia]] elementu guztien artean hirugarren handiena da, fluor atomoetatik elektroien erauzketa zaila baita. Bere [[Afinitate elektroniko|afinitate elektronikoa]] ere oso altua da, bigarrena kloroaren atzetik<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Contributors|orrialdeak=137–138|data=2004-03|url=http://dx.doi.org/10.1177/1354066104041942|aldizkaria=European Journal of International Relations|alea=1|zenbakia=10|issn=1354-0661|doi=10.1177/1354066104041942|sartze-data=2019-04-01}}</ref>, elektroi bat hartzeko joera izanik, neon gas geldoarekin [[isoelektroniko]] bilakatuz; elementu guztietatik erreaktiboena da eta elektronegatibitate altuena du.<ref>{{Erreferentzia|izena=Jack K.|abizena=Steehler|izenburua=Chemistry: The Molecular Science (Moore, John W.; Stanitski, Conrad L.; Jurs, Peter C.)|orrialdeak=1598|data=2001-12|url=http://dx.doi.org/10.1021/ed078p1598|aldizkaria=Journal of Chemical Education|alea=12|zenbakia=78|issn=0021-9584|doi=10.1021/ed078p1598|sartze-data=2019-04-01}}</ref>

F₂-ren [[lotura energia]] Cl₂ edo Br₂-rena baino askoz txikiagoa da; honek eta bere elektronegatibitate altuak, fluorraren disoziazio erraza, eta erreaktibitate altua eta fluorrak ez diren beste atomo batzuekin eratzen duten lortura sendoak azaltzen ditu.<ref>{{Erreferentzia|izena=N.N.|abizena=GREENWOOD|izenburua=Preface|argitaletxea=Elsevier|orrialdeak=v–vi|abizena2=EARNSHAW|izena2=A.|data=1984|url=http://dx.doi.org/10.1016/b978-0-08-030712-1.50003-x|aldizkaria=Chemistry of the Elements|isbn=9780080307121|sartze-data=2019-04-01}}</ref>

Giro tenperaturan fluorra hori koloreko gas [[diatomikoa]] da. -188ºC-tan kondentsatzen da likido hori argi batetarabatera. -220ºC-tan kristalizatzen da, kristal garden eta bigunak eratuz.

Unibertsoan elementu arinenen artean, fluorrak 400 ppb-tako (parts per billion)ko ugaritasuna du, 24.a unibertsoko elementuen artean, oso urria, karbonotik magnesiorako beste elementuak gutxienez hogei aldiz ohikoagoak baitira.

[[Edmond Frémy|Edmond Frémy-k]], fluorra eratzeko burututako hidrogeno fluoruro puruaren elektrolisia gauzatu zitekeela defendatu zuen, eta azidifikatutako potasio bifluorurotik (K[HF₂]) abiatuz lagin anhidridoak lortzeko metodo bat asmatu zuen; baina eratutako hidrogeno fluoruroa eroale ez dela ohartu zen, eta honek elektrolisia eragozten zuen. Henri Moissan-ek aurreko saiakuntzekin jarraitu zuen, eta azkenean, eroale den [[Potasio difluoruruo|potasio difluoruro]] (K[HF₂]) eta [[azido fluorhidriko]] (HF) lehorran nahastura bat aurkitu zuen, non elektrolisia burutu zuen. 1886an, Moissan-ek fluor elementala isolatzea lortu zuen.

Fluorra kimika aberatsa duen konposatuaelementua da, non [[metal]], [[ez-metal]], [[metaloide]] (erdi-metalak) eta oso arraroak diren [[Gas noble|gas nobleekin]] erreakzionatzen duen. Fluorraren konfigurazio elektronikoa 1s²2s²2p⁵ da, beraz, elektroi bakarra hartzea falta zaio zortzikotearen araua betetzeko, hau dela eta, -1 [[oxidazio-egoera]] hartzen du kasu gehienetan.

Beste aldetik, oxidazio-egoera altuetan dauden metalekin eratzen duten [[Lotura kobalente|lotura kobalenteen]] bidez hainbat konposatu eratzen dira: tetrafluoruroak ([[zirkonio]], [[Hafnio|hafmio]] eta zenbait [[Aktinoide|aktinoidekin]]), [[Urtze-puntu|urtze tenperatura]] altuak dituztenak; pentafluoruroak, [[polimero]] linealak eta konplexu oligomerikoak sortuz; hexafluoruroak (non 13 metalek egitura oktaedriko hauek osatzen dituzten, gas eran WF₆ eta likido egoeran MoF₆ eta ReF₆ adibidez); eta heptafluoruroak, bipiramidal pentagonal molekula solidoak osatzen dituztenak, nahiko erreaktiboak.

Fluorrak hidrogenoarekin, hidrogeno fluoruroa (HF) osatzen du, non fluorrak -1 oxidazio egoera hartzen du korrosiboa den gas kolorge bat sortuz. Konposatu honek uraren [[Dentsitate (fisika)|dentsitate]] antzekoa du (1,14 g/cm³),  bere masa molarra 20,0063 g/mol da eta bere fusio eta [[Irakite-puntu|irakite tenperatura]]<nowiki/>k, -83ºC  eta 20ºC dira, hurrenez hurren . Bukatzeko, esan behar da konposatu hau uretan disolbatuta azido ahula dela (pKa= 3,14) eta molekulen artean hidrogeno loturak eratzen dira.

* Boro trifluoruroa (BF₃): molekula laua da eta ez du zortzikotearen araua osatzen. Lewis azido gisa jokatzen du, eta amoniakoa bezalako baseekin konbinatzen da.

* Karbono tetrafluoruro (CF₄): molekula tetraedriko eta inertea da. Silizio eta germanio tetrafluoruroaren antzekoak, baina hauek Lewis azido bezala jokatzen dute.