Fruktano: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
1. lerroa:
'''Fruktanoak''' fruktosa [[Polimero|polimeroak]] dira, [[fruktosa]] molekularen eratorriak. Kate motzeko fruktanoak [[fruktooligosakarido]] bezala ezagutzen dira. Fruktanoak [[agabe]], [[orburu]], [[zainzuri]], [[porru]], [[baratxuri]], [[tipula]] ([[Tipulin|tipulina]] barne), yacón, jícama eta [[Gari|
Fruktanoak belarrean, zaldientzako zein beste animalientzako ([[Equidae|Ekideoak]]) inplikazio dietetikoekin.
== Motak ==
Fruktanoak fruktosa hondarretatik sortzen dira, normalean [[sakarosa]] unitate batekin (adib. [[glukosa]]-fruktosa [[Disakarido|disakaridoa]]). Fruktosa hondarren lotura posizioa fruktano mota determinatuko du. Lotura, oro har, lehenengo bi hidroxilo primario batekin (OH-1 edo OH-6) gertatzen da eta oinarrizko bi fruktano mota daude:
* 1-loturaduna: [[Inulina|inulinan]], fruktosil hondarrak β-2,1 lotura bidez elkartzen dira.
17. lerroa:
== Funtzioak ==
Fruktanoek hainbat funtzio betetzen dituzte gure organismoan, hona hemen adibide batzuk:
* '''Efektu prebiotikoa:''' Fruktanoen ondorioz [[Kolon (anatomia)|kolonean]] [[Bifidobacterium|bifidobakteriak]] sortzen dira, hauek [[hartzidura]] burutuz. Oligofruktosa edo inulina motatako fruktanoak hartzitzen dira, kate motzeko [[Gantz-azido|gantz azidoak]] eta [[Azido laktiko|azido laktikoa]] sortuz. Kate motzeko gantz azidoak koloneko [[Mukosa|mukosako]] zelulen hazkuntza estimulatzen dute, mukosaren atrofia atzeratzen dute eta koloneko trasformazio gaiztoaren arriskua murrizten dute.
* '''Mineralen erabilgarritasuna:''' Inulina bezalako oligosakaridoek mineralen xurgapena ahalbidetzen dute, bereziki [[Kaltzio|kaltzioa]] eta [[Magnesio|magnesioa]]. Ondorioz hezurretan onurak dakartza, mineralizazioari, dentsitateari eta birxurgapenari dagokionez.
* '''Defentsa mekanismoak:''' Fruktanoek heste [[Epitelio|epitelioan]] eragiten dute, honen mukosaren morfologia eta konposizioa hobetuz eta kolonizazioaren aurkako erresistentzia handituz, horrela, defentsa gatrointestinalaren gutxiegitasunarekin erlazionaturiko gaixotasun arriskuak murriztuz.
* '''Lipidoen metabolismoa:''' Inulina motatako fruktanoek lipidoen metabolismoan eragiten dute, kolesterolemia eta triglizeridemiaren murrizketaren bidez.
* '''Gaixotasunen prebentzioa:''' Hauek dira inulina motatako fruktanoen bidez sahiestu daitezkeen gaixotasunak:
** [[Idorreri|Idorreria]]
** Hesteko infekzioekin erlazionatutako [[Beherako|beherakoa]]
** [[Osteoporosi|Osteoporosia]] pairatzeko arriskua
** Hipertriglizeridemia eta intsuinarekiko erresistentzia pairatzeko arriskua.
** 2.motatako [[Diabetes|diabetesa]] edo [[Obesitate|obesitatea]] pairatzeko arriskuarenn murrizketa.
** Heste naritakorraren sindromea
** Kimikoki induzitutako koloneko minbizia. <br />
Honetaz aparte, rganismoari beharrezko prozesu biologikoak garatzeko energia eta nutrienteen (karbohidratoak, proteinak, lipidoak, bitaminak eta mineralak) ekarpena ematen duten efektu psikologikoak eree gauza ditzakete, hala nola, asetasun eta sentsazio atsegingarrien lorpena. Fruktanoak garrantzitsuak dira hainbat belar moten polisakaridoen metaketarako. Gainera, mintzei lotutako fruktanoek, zelulak osorik mantendu eta izoztearekiko tolerantzia ematen dute. Txikoria inulina-motakoak material gordin bezala erabiliak dira, elikagai osagai bezalako fruktanoen produkzio industrialean. Elikagai industrian hauen erabilera ezaugarri nutritibo eta teknologikoetan oinarritzen da, zuntz dietetiko prebiotiko bezala.
== Fruktano edukia hainbat elikagaietan ==
| |||