Nafarroa Beherea: berrikuspenen arteko aldeak

[[1788]]an, [[Luis XVI.a Frantziakoa|Luis XVI.ak]] indarrik gabe utzi zuen Nafarroako Parlamentua; [[1789]]ko ekainaren 15ean bildu ziren azkenekoz Nafarroako estatuak [[Donapaleu]]n. Bertan erregearentzaterregeari zuzendutako batzarbatzorde bat ("una deputation vers le roy") hautatu zuten, bi helburu zituena: erregearen zina hartu eta erregeari Nafarroaren zina egin eta bidegabekerien bilduma aurkeztea. Bidegabekerien artean Nafarroan jaraunspen "kognatizia" abolitzea eta "agnatizia" berrezartzea zegoen. Ordezkariak [[Étienne-Joseph de Pavée de Villevieille]], Baionako apezpikua, [[Bertrand Dominique Joachim de Logras]], Olhonceko markesa, [[Arnaud de Vivié]], Garrüzeko jauntxoa, eta [[Jean-Baptiste Frantxistegi]], Donibane Garaziko notarioa, izan ziren, aholkularia [[Étienne Polverel]] legelaria izanda. [[Nafarroa Behereko Gorteak|Nafarroako Estatuetako]] ordezkariak [[Paris]]a joan zirelarik, [[Batzar Nazional Konstituziogilea|Frantziako Biltzar Konstituziogilea]] eratua zen jada (1789ko ekainaren 17a); hiru aste geroago, Paris erregearen aurka [[Frantziako Iraultza|matxinatu]] zen.

[[1789]]ko [[abuztuaren 4]]an, hirugarren estatuko ordezkariek Frantziako Koroaren peko gizarte-maila guztietarako eta lurralde guztietarako legeak egin zituen. 1789ko urriaren 12tik aurrera, Luis XVI.ak "frantsesen errege" titulua hartu zuen, ordu arteko Frantziakoa eta Nafarroakoaren ordez. 1789ko abenduaren 30ean onartu zuten ordezkari nafarrek Frantziako ordenamendu berria,{{Erref behar}} eta 1790eko abenduan geratu zen Nafarroa Beherea ''Basses Pyrénées'' (''Pirinio Behereak'') izeneko departamenduaren barnean, [[Lapurdi]] eta [[Zuberoa]] euskal herrialdeekin eta [[Bearno]]rekin batera. [[Apaiz]]ek eta aitonen semeek, ordea, ez zituzten lege berriak onartu, eta iraultzaren kontra jokatu zuten, foruen alde eginda.